Ngày mưa, phía chái bếp nghi ngút những lọn khói trắng bay lên. Mùi khói thơm một cách lạ lùng. Lâu lắm rồi tôi mới lại được ăn cá kho đúng hôm mưa gió.
Quê tôi là một vùng quê đúng nghĩa. Cuộc sống người dân chủ yếu dựa vào mấy thửa ruộng để trồng lúa, hoa màu. Tôi nhớ vào khoảng thời gian này, độ chừng tháng Tám, tháng Chín âm lịch thì mùa mưa bắt đầu. Cứ đến mùa mưa, chúng tôi lại được ăn những bữa cá đồng kho thật ngon.
Cá từ thượng nguồn theo về, từ đầm lầy bơi ngược lên nhiều vô kể. Ba tôi nói chỉ cần chịu khó trong ngày đi thả lưới, thả lờ, đơm, đó hoặc ngồi câu chừng mấy tiếng đồng hồ là cũng có mớ cá đồng béo ngậy. Cá đồng có nhiều loại như cá chép, cá trắm, cá trôi… nhưng có lẽ nhiều nhất vẫn là cá giếc và cá rô.
Cá khi được ba mang về, mẹ làm sạch, con to cắt khúc, con nhỏ thì để nguyên. Để khử mùi tanh của cá, ngoài bỏ mấy trái ớt mẹ còn cho thêm miếng riềng. Đặc biệt nồi cá kho của mẹ sẽ không bao giờ thiếu lá nghệ thái nhỏ và những lát khế chua. Mẹ kho cá bằng nồi đất nung và đun bằng bếp củi.
Mâm cơm dọn ra, dĩa cá đồng với lá nghệ, miếng khế chua vàng hươm bắt mắt, chưa ăn cũng đã thấy ngon. Đưa chén lên miệng, lùa cá với cơm nóng thì chẳng có từ nào diễn tả hết độ ngon.
Cá đồng thịt vừa chắc lại vừa thơm, ngấm gia vị, ngấm vị chua của khế đậm đà vô cùng. Mấy chị em tôi cứ hễ có cá đồng kho là cái bụng lại căng tròn vì no. Vì thế mỗi lần kho cá mẹ tôi đều phải dặn chị gái nấu thêm cơm để cả nhà ăn khỏi thòm thèm.
Thời gian trôi đi, mới đó mà đã gần hai mươi năm trôi qua, nhà tôi không còn khó khăn như trước, ba cũng không phải lặn lội mưa gió đi đánh cá nữa. Tôi cũng đã trưởng thành có dịp đi đây đi đó, thưởng thức được nhiều món ăn ngon nhưng chẳng bao giờ quên được món cá kho ngày mưa.
Đời người thật vui và hạnh phúc khi còn nơi chốn để trở về, được thưởng thức món ăn xưa cũ, được quây quần bên những người thân yêu. Lúc ngồi bên mâm cơm có món cá kho với ba mẹ, lòng tôi lại rưng rưng…