Quyết liệt cải cách hành chính

Thức nhận để cải cách

Không thiếu chỉ thị, đề án, kế hoạch nhưng cải cách hành chính (CCHC) hay cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh của địa phương năm 2022 vẫn không như kỳ vọng.

Chỉ số CCHC (PAR INDEX), Bộ Nội vụ chấm điểm, Quảng Nam chỉ đạt 80,91 điểm (80,91%), xếp vị thứ 57/63 tỉnh, thành, giảm 24 bậc, thấp hơn giá trị trung bình chỉ số CCHC của các tỉnh toàn quốc đến 3,88%.

Sự phục vụ của các cơ quan hành chính thông qua chỉ số hài lòng (SIPAS) chỉ đạt 75% (61/63 tỉnh, thành).

PAPI - đo lường và so sánh trải nghiệm, cảm nhận của người dân về hiệu quả và chất lượng thực thi chính sách, cung cấp dịch vụ công của chính quyền địa phương đứng vị thứ 31/63 tỉnh, thành.

PCI - năng lực điều hành kinh tế dưới góc nhìn doanh nghiệp lọt vào tốp 30 tỉnh, thành có năng lực điều hành kinh tế tốt nhất Việt Nam lại giảm 3 bậc (22/63 tỉnh, thành).

Chính quyền Quảng Nam thừa nhận các chỉ số (PAR INDEX, SIPAS, PAPI) từ năm 2018 đến năm 2021 luôn nằm trong nhóm các địa phương trung bình cả nước. Đây là điểm yếu rõ nhất khi năm 2022, PAR INDEX và SIPAS lại nằm trong nhóm 6 tỉnh thấp nhất cả nước và PCI liên tục sụt giảm 3 năm liên tiếp.

Theo đánh giá của chính quyền và các cơ quan quản lý, sự hạn chế này bắt nguồn từ sự thiếu quyết liệt, sâu sát, tính tiên phong, năng động của lãnh đạo của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp, nhất là người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương.

Không chỉ thiếu sự phối hợp hay lỏng lẻo, nhiều khoảng trống giữa các ngành, cấp, đùn đẩy, né tránh trách nhiệm thì hạn chế việc truyền thông, phổ biến chính sách ở cơ sở... đã tác động đến việc suy giảm của các chỉ số thông qua đánh giá của người dân, doanh nghiệp.

Lỗ hổng lớn nhất từng được ghi nhận không ngoài việc đội ngũ thực thi công vụ chưa, thiếu hoặc không nhận thức rõ vai trò, tầm quan trọng của CCHC, cải thiện môi trường đầu tư, thiếu ý thức, trách nhiệm và tinh thần phục vụ nhân dân.

Ngoài ra, thiếu sự ràng buộc trách nhiệm, xử lý nghiêm các cơ quan, tổ chức, cá nhân có biểu hiện tiêu cực, gây khó khăn, phiền hà cho người dân, doanh nghiệp và sự thiếu vắng hay ít ỏi của cơ sở vật chất, kinh phí đầu tư cho CCHC, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh... đã cản trở tiến trình cải cách.

Ông Hồ Quang Bửu - Phó Chủ tịch UBND tỉnh nói, không thiếu những chính sách, cơ chế, kế hoạch, chỉ thị tốt nhưng không hiện thực hóa được trên thực tế. Không nhiều cán bộ, công chức, viên chức từ sở, ngành, địa phương hiểu rõ yêu cầu cụ thể của việc CCHC hay cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, thì khó để cho đội ngũ này có thể toàn tâm tham dự vào cuộc cải cách quan trọng này của địa phương.

“Vá” khoảng trống cải cách

Không cơ chế, chính sách nào có thể làm hài lòng hay thỏa mãn cho tất cả doanh nghiệp. Nhưng nếu không có sự đồng lòng hỗ trợ, đồng hành từ chính quyền, cơ quan quản lý trong việc tạo dựng niềm tin, tạo thuận lợi cho dân chúng, doanh nghiệp thông qua CCHC, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh thực chất... thì khó có thể có được kết quả tăng trưởng kinh tế địa phương như ý muốn.

Thực tiễn ghi nhận khoảng trống CCHC hay nâng cao năng lực điều hành kinh tế địa phương đến từ sự thiếu hợp tác giữa các sở, ban, ngành, địa phương và ý thức công bộc.

Những cuộc khảo sát, thống kê nhiều năm qua đã chỉ ra, chỉ có lãnh đạo tỉnh quan tâm đến CCHC, đến PCI. Trừ Sở Nội vụ chủ động tham mưu các chủ trương, giải pháp về PAR INDEX, SIPAS, PAPI và Sở KH-ĐT về PCI, các sở, ngành còn lại và địa phương hầu như rất ít quan tâm, chưa chú trọng đến các chỉ số này.

Sự thiếu thiện chí này đã trở thành khoảng trống khi chưa thể đề ra giải pháp cụ thể cho việc tăng điểm, thăng hạng cho từng chỉ số thành phần. Khó khăn dễ thấy nhất là chính quyền địa phương hay nhiều sở, ngành còn lúng túng trong việc xây dựng kế hoạch cải thiện, khi chưa phân định, phân công rõ các mục tiêu cho đội ngũ công - viên chức thực hiện...

Không phải lần đầu tiên đưa ra chỉ thị cải cách, song việc tích hợp cải thiện các bộ chỉ số lần này là Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh “ra mệnh lệnh” cải cách cho cả hệ thống chính trị.

Chỉ thị này có sự khác biệt khi điều đầu tiên được nhấn mạnh là: việc cải thiện các chỉ số liên quan đến CCHC, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh... là nhiệm vụ chung của toàn hệ thống chính trị, là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong cả quá trình công tác, vì vậy cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức phải nâng cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm.

Gia tăng thông tin, tuyên truyền đến người dân, tổ chức, hiệp hội doanh nghiệp và sự giám sát của người dân. Sắp xếp, bố trí, điều động cán bộ, công chức, nhất là đối với cán bộ, công chức cấp xã phụ trách công tác CCHC ở địa phương để đảm bảo tính liên tục, kế thừa. Sẽ rà soát, xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức hàng năm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thực tiễn của địa phương.

Các sở, ngành, địa phương tùy theo chức trách rà soát, đối chiếu nội dung, tiêu chí, thành phần, để khắc phục, thực hiện. Chỉ số PAR INDEX hướng về việc rà soát hạn chế, khó khăn, điểm nghẽn để đưa ra các giải pháp khắc phục ngay.

Chỉ số SIPAS tập trung xử lý linh hoạt trong việc tiếp nhận hồ sơ, đặc biệt là những thời điểm hồ sơ tăng đột biến, không rập khuôn, máy móc, đẩy việc chờ đợi, khó khăn về phía người dân.

Những thời điểm hồ sơ nhiều, tồn đọng thì phải tăng cường ngay cán bộ, công chức để xử lý thông qua kiểm tra, giám sát thái độ ứng xử trong thực thi công vụ. Tập trung khắc phục các chỉ số thành phần giảm điểm, giảm bậc PCI và khắc phục các chỉ số nội dung trong nhóm đạt điểm trung bình thấp của PAPI.

CCHC, cải thiện năng lực cạnh tranh đã được đặt lên một vị trí xứng đáng khi buộc các cơ quan công quyền, tất cả công, viên chức dự phần vào công cuộc cải cách của địa phương.

Ông Hồ Quang Bửu nói không một cơ quan, địa phương nào đứng ngoài cuộc cải cách. Kết quả sẽ được đo lường bằng tác động của chính sách, cơ chế, chủ trương trên thực tế.

Chỉ thị cải cách như một mệnh lệnh để “vá” khoảng trống CCHC, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh liệu có dễ dàng thực hiện? Phải minh định một việc các cam kết, quyết tâm của chính quyền sẽ không có nghĩa khi thiếu nhân lực đủ năng lực thừa hành?