Thu ngân sách nội địa 2024, Quảng Nam thành công hơn cả mong đợi

Tổng thu ước đến 31/12 đã vượt gần 2.600 tỷ đồng so với con số HĐND tỉnh ấn định (20.100 tỷ đồng). Phân tích dữ liệu thuế cho thấy có đến 15/17 chỉ tiêu thu nội địa quan trọng đã đạt và vượt dự toán giao, thậm chí còn tăng nhiều so với thực hiện năm 2023.

Khu vực doanh nghiệp ngoài quốc doanh đạt đến 126,4% (tăng 14,6%), thuế thu nhập cá nhân đạt 118,4% (tăng 6%), thuế bảo vệ môi trường đạt 114% (tăng 11,4%), thu phí, lệ phí đạt 126,2% (tăng 13,8%), thu từ hoạt động xổ số đạt 107,1% (tăng 5,2%)...

Và 10/10 chi cục thuế đều đạt dự toán được giao. Hầu hết đều tăng so thực thu năm 2023, trừ Đại Lộc, Phước Sơn - Nam Giang, Đông Giang - Tây Giang.

Có sự khác nhau giữa bốn “trụ cột thuế”. Đây là những khoản thu chủ yếu, tác động chính đến sự thành bại của ngân sách địa phương. Tập đoàn Trường Hải chỉ nộp ngân sách hơn 5.157 tỷ đồng (bằng 45,8% dự toán, kể cả có số nộp tháng 1/2024 cho kỳ khai thuế tháng 12/2023 khoảng 1.664 tỷ đồng) đã “bất ngờ” kết thúc năm 2024 với số nộp ngân sách lên đến 12.960 tỷ đồng, đạt 129,5% dự toán, tăng 17,2% so năm 2023!

Ba trụ cột còn lại là thủy điện đạt 106% dự toán (1.230 tỷ đồng, bằng 98% năm 2023); thu từ Chi nhánh Công ty TNHH Nhà máy bia Heineken Quảng Nam chỉ đạt 17,5% (100 tỷ/570 tỷ đồng) và tiền sử dụng đất chỉ đạt 33,3% (900 tỷ đồng) vì thị trường bất động sản chưa kịp hồi phục.

Lượng khách quốc tế gia tăng, kinh doanh casino, sân golf của Nam Hội An hiệu quả, nộp ngân sách tăng đến 35,1% (659 tỷ đồng), các doanh nghiệp du lịch phục hồi mạnh mẽ và thuế nhà thầu tăng cao, nhưng cũng không thể bù đắp được con số hụt thu 470 tỷ đồng từ nhà máy bia “rời bỏ thị trường”.

Bất ổn này đã dẫn đến 2/17 chỉ tiêu thu nội địa không hoàn thành dự toán (tiền sử dụng đất 33,3% và số thu từ doanh nghiệp FDI chỉ đạt 95,6% dự toán (1.415 tỷ đồng).

Theo tính toán, con số hụt thu từ bia, thủy điện và tiền sử dụng đất đã lên hơn 2.300 tỷ đồng, nhưng thu ngân sách nội địa lại vượt dự toán là điều bất ngờ lớn, hơn cả sự mong đợi của cơ quan thuế.

Những thống kê trên, nhất là khu vực doanh nghiệp ngoài quốc doanh tăng trưởng thuế mạnh cho thấy dù có cả nghìn doanh nghiệp phải rời bỏ thị trường, nhiều nhà máy đóng cửa thì nền kinh tế vẫn có dấu hiệu hồi phục, vượt qua tăng trưởng âm đến 8,25% để đạt mức tăng trưởng 7,1%.

Điều này cho thấy không phải tất cả doanh nghiệp đều lâm vào tình cảnh khó khăn. Cộng đồng doanh nghiệp vẫn đủ sức duy trì hoạt động. Nhiều doanh nghiệp vẫn có nguồn lực tài chính, thị trường để mở rộng năng lực sản xuất, kinh doanh.

Cơ quan thuế nhận định, dù hụt thu từ địa tô hay khu vực FDI, nhưng số thuế tăng trưởng lớn từ các khoản thu của Trường Hải, Nam Hội An (vượt gần 3.000 tỷ đồng), cộng với nhiều khoản thu nhỏ trong số thu nội địa khác (thuế thu nhập cá nhân - 1.030 tỷ đồng; thuế bảo vệ môi trường - 422 tỷ đồng; thu từ các doanh nghiệp còn lại và hộ kinh doanh - 3.130 tỷ đồng; thu lệ phí trước bạ - 355 tỷ đồng...) đã bù đắp cho sự thiếu hụt của bia, thủy điện và tiền sử dụng đất, để có được con số tăng thu cho ngân sách Quảng Nam.

Thu ngân sách nội địa thành công hơn cả mong đợi này cho thấy nỗ lực của cơ quan thuế trong việc dự lường được khó khăn, lên kế hoạch, chương trình đốc thu ngân sách cụ thể hoặc rà soát các nguồn thu còn dư địa... chủ động khai thác triệt để các nguồn thu, hạn chế thất thoát ngân sách.

Tuy nhiên, ngoài năng lực nội sinh của doanh nghiệp, cùng phải kể đến các chính sách tốt từ Chính phủ (gia hạn thuế, miễn giảm lệ phí trước bạ...) như liều thuốc, liệu pháp tinh thần, tiếp thêm sức lực cho doanh nghiệp có cơ hội hồi phục.

Chính sách giảm lệ phí trước bạ, gia hạn thuế tiêu thụ đặc biệt, giúp doanh nghiệp có đủ nguồn lực tài chính hay gia tăng sản xuất và tiêu thụ sản phẩm trên thị trường.

Sự tăng trưởng của Trường Hải là minh chứng rõ nhất về hiệu lực của chính sách này. Nhờ “liệu pháp” này, chỉ trong 6 tháng cuối năm, Trường Hải đã nộp ngân sách hơn 7.803 tỷ đồng, tăng hơn 51,3% so 6 tháng đầu năm.

Ông Nguyễn Văn Tiếp - Cục trưởng Cục Thuế nói, kế hoạch thu 570 tỷ đồng từ Nhà máy bia Heineken Quảng Nam trong số 1.480 tỷ đồng của khu vực doanh nghiệp FDI bị “đổ bể”.

Tiền thu từ sử dụng đất được giao 2.700 tỷ bất khả. Chỉ tính riêng tiền bia, đất sẽ hụt trên 2.300 tỷ đồng, không biết dựa vào đâu để bù đắp, để có thể thu cho đủ con số 20.100 tỷ đồng ngân sách đã được HĐND tỉnh ấn định.

Nhờ có chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ, số thuế từ Trường Hải tăng trưởng mạnh, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương và “cứu” ngân sách nội địa đạt đến con số khả quan. Không có chính sách này khó có thể lạc quan ngân sách nội địa Quảng Nam.

Ngoài yếu tố đột biến này, thì tăng trưởng đồng loạt của các sắc thuế, lĩnh vực thuế khác cũng góp sức vào thành quả của thu ngân sách địa phương. Phát biểu tại hội nghị tổng kết thuế, thay mặt lãnh đạo tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Nam Hưng ghi nhận, đánh giá cao nỗ lực của ngành thuế trong việc quyết liệt quản lý nguồn thu, tăng cường cơ sở thu, chống thất thu ngân sách.

“Cơ quan thuế đã thường xuyên theo dõi chặt chẽ tiến độ thu ngân sách; phân tích, dự báo tình hình, những tác động ảnh hưởng đến thu ngân sách. Xác định các nguồn thu còn tiềm năng, lĩnh vực, loại thuế có nguy cơ thất thu, kịp thời đề xuất UBND tỉnh chỉ đạo các giải pháp điều hành thu ngân sách. Qua đó, đã hoàn thành dự toán thu ngân sách năm 2024 đạt mức cao nhất!” - ông Hưng nói.