Thúc đẩy phát triển miền núi Quảng Nam từ chính sách đặc thù

Giảm tỷ lệ hộ nghèo

Theo báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo, giai đoạn 2022 - 2025, tổng nguồn vốn được phân bổ theo Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi tại Quảng Nam đạt hơn 2.962 tỷ đồng. Trong đó, gần 2.480 tỷ đồng từ ngân sách trung ương, khoảng 372 tỷ đồng từ ngân sách địa phương và hơn 111 tỷ đồng từ vốn vay.

Từ nguồn vốn này, địa phương triển khai 10 dự án và 14 tiểu dự án, tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực phát triển sản xuất, nâng cấp cơ sở hạ tầng, định canh định cư, y tế, giáo dục, bảo tồn văn hóa và hỗ trợ sinh kế. Đến hết năm 2024, tổng giải ngân trên địa bàn tỉnh đạt hơn 1.638 tỷ đồng, tương đương 57,5% kế hoạch; trong đó vốn đầu tư đạt 67% và vốn sự nghiệp đạt 48%.

Ông A Vô Tô Phương - Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo cho biết, sau thời gian triển khai chương trình, Quảng Nam ghi nhận nhiều chuyển biến rõ nét trong hành trình phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Cụ thể, thu nhập bình quân đầu người tăng từ 20 triệu đồng (năm 2020) lên 24,3 triệu đồng (năm 2024) và dự kiến đạt 27,84 triệu đồng (năm 2025). Hằng năm, tỷ lệ hộ nghèo bình quân vùng DTTS giảm 9 - 10%, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 52%, hộ dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 99%.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Anh Tuấn, qua đánh giá, nguồn lực phân bổ từ các chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó có Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi rất lớn.

Qua thời gian triển khai, Quảng Nam cơ bản đạt được một số chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh - quốc phòng theo kế hoạch đề ra. Đặc biệt, có nhiều thay đổi về nhận thức trong phát triển sản xuất, học nghề, lập nghiệp, xây dựng nông thôn mới, nâng cao ý thức gìn giữ và phát triển bản sắc văn hóa truyền thống trong cộng đồng DTTS.

“Từ nguồn lực đầu tư, hỗ trợ của chương trình đã khơi dậy nguồn lực trong dân. Nhờ đó, tỉnh tập trung giải quyết các yêu cầu bức xúc, thiết thực của đời sống và sản xuất, từng bước giải quyết nhu cầu thiết thực cho các hộ sắp xếp, ổn định dân cư, xóa nhà tạm, chuyển đổi nghề, chuyển dịch cơ cấu sản xuất, trồng trọt, chăn nuôi. Ngoài ra, tập trung nâng cao mức sống văn hóa, tinh thần, vật chất cho người dân, nhất là đẩy nhanh được tốc độ giảm hộ nghèo đồng bào DTTS” - ông Trần Anh Tuấn nói.

Để chương trình đạt được kết quả nổi bật hơn trong thời gian tới, ông Tuấn đề nghị Trung ương cần giao nguồn linh hoạt, đảm bảo quá trình triển khai thực hiện được thuận lợi. Trên cơ sở phân rã nguồn vốn, không nhất thiết giao chi tiết dự án và tiểu dự án, tạo điều kiện để địa phương linh hoạt, chủ động thực hiện các danh mục phù hợp, hạn chế tình trạng “phân tách” gói đầu tư nhỏ lẻ, dẫn đến việc triển khai thiếu hiệu quả…

“Đòn bẩy” phát triển vùng khó khăn

Bà Cao Thị Xuân - Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội cho rằng, mặc dù Quảng Nam dành rất nhiều nguồn lực cho phát triển miền núi của tỉnh, song so với mặt bằng chung của cả nước, vùng DTTS miền núi Quảng Nam vẫn còn nhiều khó khăn trở ngại, nhất là điều kiện về hạ tầng giao thông và tỷ lệ giảm nghèo. Đây là điều trăn trở và đáng lo ngại, bởi thời gian qua, Trung ương ban hành rất nhiều chương trình, dự án nhằm đẩy nhanh phát triển miền núi, vùng đồng bào DTTS.

Điểm lại kết quả các mục tiêu đề ra, bà Cao Thị Xuân nói, Quảng Nam cũng như rất nhiều tỉnh, thành có đông đồng bào DTTS sinh sống triển khai thực hiện chương trình vẫn chưa đạt yêu cầu.

“Nguồn lực phân bổ cho Quảng Nam giai đoạn 2021 - 2025 hơn 2.962 tỷ đồng, nhưng đến nay, công tác giải ngân mới chỉ đạt 67%. Thời gian tới, bên cạnh nghiêm túc đánh giá kết quả thực hiện chương trình một cách cụ thể, thực chất, Quảng Nam cần tiếp tục tập trung sử dụng có hiệu quả nguồn lực, giải quyết đúng các vấn đề cấp bách theo mục tiêu đề ra, cũng như nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ trực tiếp làm nhiệm vụ và kịp thời tháo gỡ những vướng mắc phát sinh” - bà Xuân đề nghị.

Ông Nguyễn Lâm Thành - Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội cho biết, Quảng Nam có nhiều sáng kiến rất hay, rất linh hoạt trong triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia thời gian qua, nhất là khơi dậy tinh thần chung sức của cộng đồng.

Những kết quả đạt được cho thấy nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống cho đồng bào DTTS của tỉnh. Tuy nhiên, qua đánh giá, hiện vùng DTTS của tỉnh vẫn còn nhiều khó khăn, do điều kiện tự nhiên lẫn các yếu tố xã hội khác.

Để Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trở thành “đòn bẩy” giúp phát triển vùng khó khăn, ông Thành đề nghị Quảng Nam tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, huy động sức mạnh cộng đồng, triển khai hiệu quả các mô hình sinh kế phù hợp và linh hoạt. Ngoài ra, triển khai chính sách rõ ràng, thủ tục đơn giản, điều kiện cần thiết về chi phí quản lý và tổ chức thực hiện tại các địa phương khó khăn…

“Trong giai đoạn mới, cùng với tiếp tục hoàn thiện đầu tư cơ sở hạ tầng, đặc biệt là nội dung hạ tầng liên quan đến thiết chế văn hóa, môi trường sống vùng đồng bào DTTS, Quảng Nam chú trọng hơn nữa đến việc ổn định sắp xếp dân cư gắn với bố trí đất ở, đất sản xuất. Đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng, trong bối cảnh Quảng Nam liên tục hứng chịu các đợt sạt lở đất do thiên tai.

Ngoài ra, nâng cao tiếp cận dịch vụ y tế, tăng cường chăm sóc sức khỏe gắn với chất lượng dân số, các hoạt động tuyên truyền liên quan đến bình đẳng giới, tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống vùng đồng bào DTTS” - ông Thành nhấn mạnh.