Tình cảm Bác Hồ dành cho thiếu nhi ở ATK Định Hóa

Trong những năm tháng gian khó của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, An toàn khu (ATK) Định Hóa, Thái Nguyên đã trở thành trung tâm đầu não của cách mạng Việt Nam. Nơi đây, không chỉ là nơi Bác Hồ và Trung ương Đảng lãnh đạo cuộc kháng chiến, mà còn là nơi ghi dấu tình cảm sâu sắc, sự chăm lo tận tình của Bác dành cho thiếu nhi, đặc biệt là những em nhỏ mồ côi, chịu thiệt thòi do chiến tranh. Tình cảm ấy không chỉ dành riêng cho thiếu nhi ở ATK mà còn dành cho trẻ em cả nước, trở thành biểu tượng của lòng nhân ái và sự quan tâm sâu sắc đến thế hệ tương lai.

“Trại thiếu nhi Bác Hồ” – nơi ươm mầm tương lai giữa chiến khu

Năm 1947, khi thực dân Pháp mở cuộc tấn công quy mô lớn lên Việt Bắc, nhiều gia đình tan tác, trẻ em mất cha mẹ, lang thang trong cảnh loạn lạc. Thấu hiểu nỗi đau của các em, Bác Hồ đã chỉ đạo ông Vũ Kỳ cùng đội ngũ bảo vệ đi tìm và đón 35 em nhỏ, tuổi từ 6 đến 11, về đồi Khau Tát và Tỉn Keo. Những đứa trẻ này, trong đó có 10 bé gái được Bác chăm lo như con cháu ruột thịt của mình. Bác và các cán bộ, chiến sĩ đã tự tay đốn cây, chặt lá cọ, dựng lán trại tươm tất tại xóm Nà Lọm, đặt tên là “Trại thiếu nhi Bác Hồ”.

Điều đặc biệt, trong hoàn cảnh kháng chiến thiếu thốn, Bác không dùng ngân sách Chính phủ để nuôi dưỡng các em, thay vào đó, Bác cùng mọi người tự nguyện bớt khẩu phần ăn, trồng thêm sắn, khoai, nuôi heo, gà để đảm bảo lương thực cho trại.

Ông Tạ Quang Chiến (sau này là Bộ trưởng Thể dục Thể thao) và bà Chính, vợ ông Vũ Kỳ, được giao nhiệm vụ nuôi dạy các em. Suốt 9 năm, trại thiếu nhi trở thành mái ấm, nơi các em được chăm sóc, học hành và trưởng thành dưới sự yêu thương của Bác. Nhiều em sau này, khi đã trên 70 tuổi, vẫn trở lại di tích Tỉn Keo để bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc với Bác – người đã cho họ một tuổi thơ ý nghĩa giữa lằn ranh sinh tử của chiến tranh.

Nơi chúng tôi đến không còn dấu tích về "Trại thiếu nhi Bác Hồ, song có một câu chuyện "trại thiếu nhi Bác Hồ” thì còn mãi trong tim bao thế hệ người dân AKT Định Hóa và thiếu nhi cả nước. Dù bận rộn với công việc lãnh đạo cách mạng, Bác vẫn dành thời gian quan tâm đến những mảnh đời bất hạnh, đảm bảo các em không chỉ có cái ăn, cái mặc mà còn được nuôi dưỡng tâm hồn và tri thức để trở thành người có ích cho đất nước.

Ông Ké trong lòng đồng bào và trẻ em ATK Định Hóa

Tại ATK Định Hóa, hình ảnh Bác Hồ gần gũi với trẻ em đã trở thành ký ức không thể phai mờ trong lòng người dân. Hình ảnh này còn được nhiều người biết đến trong một bài học trong sách giáo khoa bậc học phổ thông cơ sở.

Bài báo trên báo Tuổi Trẻ kể lại cụ Ma Đình Bài, khi ấy mới 13 tuổi, vẫn nhớ như in lần đầu gặp Bác – người mà lũ trẻ gọi thân mật là “ông Ké”. Cụ kể, khi vô tình gọi Bác là “ông Ké”, Bác chỉ mỉm cười hiền hậu rồi bước đi. Sau lần gặp ấy, đám trẻ trong làng, trong đó có cụ Bài, thường háo hức chờ đợi để được nhìn thấy Bác, người mà chúng chỉ biết là một “người già rất có uy tín”. Sự giản dị, gần gũi của Bác đã khiến những đứa trẻ hồn nhiên cảm nhận được sự ấm áp như từ một người ông trong gia đình.

Không chỉ là những lần gặp gỡ, Bác còn khơi dậy tinh thần trách nhiệm trong các em nhỏ. Anh trai cụ Bài, ông Ma Đình Hoàng – một trong tám người bảo vệ Bác ở vòng ngoài, đã căn dặn cụ về nguyên tắc “3 không”: không nói lộ về nơi ở và việc đi lại của Bác, không nghe những việc không liên quan, và không trả lời bất kỳ câu hỏi nào về Bác, dù là từ người quen hay lạ. Những đứa trẻ như cụ Bài, dù còn nhỏ, đã sớm ý thức được vai trò của mình trong việc bảo vệ Bác và cách mạng, qua đó thể hiện sự tin tưởng của Bác dành cho thế hệ trẻ.

Trái tim lớn và tình yêu thương trẻ thơ qua những việc nhỏ

Một câu chuyện cảm động khác là về bà Hạ Chí Nhân, con gái nhà cách mạng Hoàng Quốc Việt, người được Bác đặt tên trong ngày đầy tháng tại chiến khu ATK Định Hóa. Sinh tháng 1/1949, giữa núi rừng Việt Bắc, bà Nhân may mắn được Bác bế trong lòng, chụp ảnh cùng gia đình và đặt tên “Chí Nhân” với ý nghĩa sâu sắc về nhân, nghĩa, lễ, trí, tín. Bác không chỉ đặt tên, mà còn quan tâm đến cuộc sống của bà khi còn nhỏ. Trong một lần, Bác đưa cho mẹ bà một mảnh vải trắng để may váy. Vì mảnh vải nhỏ, mẹ bà chỉ may được một chiếc váy ngắn, kèm theo một chiếc nơ cài tóc từ phần vải thừa. Chiếc váy ấy, dù đơn sơ, đã trở thành kỷ vật quý giá, minh chứng cho sự chu đáo của Bác dành cho trẻ em, ngay cả trong những ngày kháng chiến khốn khó.

Bà Nhân còn nhớ những lần Bác đến thăm khu nhà trẻ ở Khe Khao, Bắc Kạn, nơi bà và con em các cán bộ được nuôi dạy. Bác mang kẹo đến chia cho lũ trẻ, trò chuyện và động viên các em. Những cử chỉ giản dị ấy đã khắc sâu trong tâm trí bà, để rồi sau này, khi du học ở Hungary, bà luôn ghi nhớ lời Bác dặn: học tập tinh hoa văn minh, trau dồi tri thức để xây dựng đất nước. Tinh thần ấy đã theo bà suốt cuộc đời, từ khi là sinh viên đến lúc trở thành nhà giáo dục và nghiên cứu.

Tình thương của Bác dành cho thiếu nhi cả nước

Tình cảm của Bác Hồ không chỉ ở trẻ em tại ATK Định Hóa mà còn lan tỏa đến thiếu nhi cả nước. Trong những năm kháng chiến, Bác luôn nhấn mạnh vai trò của thế hệ trẻ – những người sẽ tiếp nối sự nghiệp cách mạng. Bác thường xuyên đến thăm các trường học, trại trẻ, chia sẻ với các em về lý tưởng sống, học tập và cống hiến. Ngay cả khi đất nước hòa bình, Bác vẫn dành thời gian đến thăm Trường thiếu nhi các dân tộc vùng cao ở Thái Nguyên vào tháng 3/1960, động viên các em học tập và rèn luyện để trở thành công dân tốt.

Tình yêu thương của Bác dành cho thiếu nhi được thể hiện qua những hành động cụ thể, từ việc chăm lo cho các em mồ côi ở chiến khu, đến việc hướng dẫn, truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ trên cả nước. Bác luôn xem trẻ em là “hạt giống” của tương lai, cần được nuôi dưỡng bằng cả vật chất và tinh thần. Những câu chuyện về Bác tại ATK Định Hóa, từ việc dựng trại thiếu nhi, đặt tên cho trẻ, hay chia sẻ mảnh vải may váy... là tấm lòng yêu thương bao la, luôn hướng về thế hệ mai sau.