Vì tương lai không rác thải cho khu sinh quyển

Tiếp nối thành công của Diễn đàn thanh niên sinh quyển Việt Nam lần đầu tiên được tổ chức vào năm ngoái tại Cát Bà (TP.Hải Phòng), sự kiện lần này tại Hội An đã thu hút đông đảo người trẻ đang sinh sống, làm việc ở các khu sinh quyển trên toàn quốc tham dự, chia sẻ chuyển động và hành động để bảo vệ hệ sinh thái các khu sinh quyển, cụ thể hơn là trước hiểm họa rác thải.

Hiện ở hầu hết khu sinh quyển trên toàn quốc, vấn đề giảm thiểu rác thải đang được chú trọng và ngày càng nhận được sự quan tâm, tiên phong hành động từ giới trẻ.

Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030 của Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2025 sẽ có 80% khu bảo tồn biển không còn rác thải nhựa và đến năm 2030 tỷ lệ này phải đạt 100%.

Những năm qua, Cù Lao Chàm - Hội An là một trong những đơn vị tiên phong trong hệ thống khu sinh quyển thế giới ở Việt Nam chống rác thải nhựa. Ngoài nói không với túi ny lông từ năm 2009, rất nhiều giải pháp, sáng kiến khác từ tuyên truyền, kiểm soát đến hợp tác đã được chủ công thực hiện bởi thanh niên và trọng tâm cũng hướng đến thế hệ trẻ để thay đổi nhận thức về vấn đề này.

Có thể kể đến các buổi sinh hoạt ngoại khóa cho học sinh ở xã đảo Tân Hiệp về vấn đề giảm thiểu rác thải nhựa, áp dụng công cụ SMART trong quản lý bảo tồn biển Cù Lao Chàm, mô hình “Ngôi nhà đại dương” để thu gom rác thải từ ngư dân, chương trình “Trại hè san hô”…

Chị Lương Thị Thu Thảo (đại diện khu sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ) chia sẻ: “Ở khu sinh quyển Cần Giờ đang phát động phong trào đổi túi ny lon lấy túi sử dụng nhiều lần cùng các chương trình bảo vệ môi trường, giảm thiểu rác thải khác.

Thông qua các thông tin giá trị của diễn đàn, bản thân đã hình thành thêm nhiều ý tưởng mới mẻ để có thể đóng góp vào kế hoạch hành động giảm thiểu rác thải ở khu sinh quyển Cần Giờ trong thời gian tới”.

Tại diễn đàn, nhiều ý kiến cho rằng dù đạt được nhiều thành tựu tích cực nhưng việc quản lý rác thải ở các khu sinh quyển vẫn còn khá thụ động, vấn đề này chưa được đề cập nhiều trong mối liên kết vùng dẫn đến trong khi các tác nhân ngoài phạm vi, ranh giới lại tác động đến môi trường của khu sinh quyển.

Theo TS.Phạm Phú Song Toàn (Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật - Đại học Đà Nẵng), tùy theo đặc thù địa phương, khu vực mà sẽ có mô hình phù hợp chứ không có mô hình hoàn hảo.

Hiệu quả của mô hình là điều quan trọng nhưng việc duy trì lâu dài mô hình còn quan trọng hơn. Để duy trì lâu dài các mô hình thì quan trọng nhất vẫn cần có sự hài hòa về trách nhiệm, quyền lợi giữa các bên liên quan trong quá trình thực thi.