Xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với trường hợp hưởng sai chế độ người có công

Theo đó, cử tri tỉnh Quảng Nam đã kiến nghị như sau: Thực hiện Kết luận số 343/KL-TTr ngày 23/7/2018 của Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH (sau đây gọi tắt là Kết luận số 343) về việc thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng tại tỉnh Quảng Nam, tỉnh Quảng Nam có 456 trường hợp không đảm bảo điều kiện theo quy định được hưởng chính sách ưu đãi đối với người hoạt động kháng chiến và con đẻ của họ đang hưởng chế độ chất độc hóa học phải bị đình chỉ và thu hồi trợ cấp.

Căn cứ Điều 5 Nghị quyết số 119/NQ-CP ngày 9/9/2018 của Chính phủ về phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8/2018 thống nhất chỉ không thu hồi khoản trợ cấp ưu đãi người có công với cách mạng đã hưởng không đúng quy định đối với các trường hợp đã chết. Tuy nhiên, trong số các trường hợp đã hưởng không đúng quy định trợ cấp người có công tại tỉnh Quảng Nam theo Kết luận số 343, có 74 trường hợp là người trực tiếp tham gia hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hoá học nhưng không bổ sung được giấy tờ chứng minh qúa trình tham gia hoạt động trong vùng Mỹ sử dụng chất độc hoá học, hầu hết tuổi cao, sức yếu, nhiều bệnh tật, không còn khả năng lao động; 382 trường hợp còn lại là con đẻ của người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hoá học, đa số hoàn cảnh gia đình khó khăn, cha mẹ đã chết, bản thân bị khuyết tật đang hưởng chế độ người khuyết tật, mắc bệnh hiểm nghèo, là hộ nghèo, việc làm không ổn định hoặc không có khả năng lao động.

Vì vậy, đề nghị căn cứ tình hình thực tế của địa phương, tỉnh kiến nghị thống nhất cho phép chỉ đình chỉ trợ cấp và không thu hồi số tiền đã hưởng trợ cấp ưu đãi người có công với cách mạng đối với các trường hợp trên tại tỉnh Quảng Nam.

Bộ LĐ-TB&XH trả lời rằng, đề xuất của địa phương về việc miễn thu hồi đối với các trường hợp thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, bản thân mắc bệnh hiểm nghèo, tuổi cao, không có thu nhập, bản thân khuyết tật đang hưởng chế độ khuyết tật, đối tượng không còn khả năng lao động đã được Bộ LĐ-TB&XH tổng hợp, báo cáo Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.

Ngày 9/9/2018, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 119/NQ-CP về phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8 năm 2018, trong đó có nội dung không thu hồi đối với những trường hợp hưởng sai chế độ ưu đãi người có công mà thời điểm thanh tra phát hiện sai phạm đối tượng đã chết, không còn đối tượng để buộc thi hành kết luận thanh tra. Đối với các trường hợp khác, giao Chủ tịch UBND cấp tỉnh thu hồi các khoản trợ cấp ưu đãi của đối tượng đã hưởng không đúng quy định, nộp ngân sách nhà nước.

Theo quy định tại Điều 55 Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng năm 2020, người giả mạo giấy tờ để được xem xét công nhận là người có công với cách mạng, hưởng chế độ ưu đãi người có công với cách mạng thì bị thu hồi quyết định công nhận, chấm dứt hưởng chế độ ưu đãi và phải hoàn trả số tiền đã nhận, người khai báo gian dối giấy tờ để được hưởng thêm chế độ ưu đãi người có công với cách mạng thì bị chấm dứt chế độ ưu đãi được hưởng thêm và phải hoàn trả số tiền đã nhận do khai báo gian dối.

Về việc truy thu đối với các trường hợp hưởng sai chế độ chính sách ưu đãi người có công với cách mạng, Điều 15 Thông tư số 44/2022/TT-BTC quy định trường hợp đúng đối tượng được hưởng nhưng phải điều chỉnh giảm mức trợ cấp thì đối tượng phải nộp trả ngân sách phần chênh lệch đã hưởng mức trợ cấp cao hơn mức trợ cấp được điều chỉnh; trường hợp đối tượng lợi dụng chính sách của Nhà nước để được hưởng chế độ không đúng quy định thì đối tượng phải nộp trả ngân sách toàn bộ số tiền đã được hưởng. Như vậy, theo pháp luật hiện hành thì không có cơ sở pháp lý để miễn thu hồi số tiền đối tượng đã hưởng sai chế độ ưu đãi người có công với cách mạng.

Tuy nhiên, thời gian qua, Bộ LĐ-TB&XH tiếp tục nhận được đề xuất của nhiều địa phương về việc miễn thu hồi số tiền đối tượng hưởng sai chế độ ưu đãi người có công với cách mạng đối với các trường hợp thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, bản thân mắc bệnh hiểm nghèo, gia đình không có thu nhập ổn định, tuổi cao, không có khả năng lao động, đối tượng là người đồng bào dân tộc thiểu số không có khả năng hoàn trả số tiền đã hưởng sai.

Bộ LĐ-TB&XH đã yêu cầu các địa phương báo cáo tổng số đối tượng hưởng sai chế độ ưu đãi người có công với cách mạng đã ban hành quyết định chấm dứt chế độ, kết quả thu hồi số tiền hưởng sai nộp ngân sách nhà nước, các khó khăn, vướng mắc và kiến nghị, đề xuất của địa phương để tổng hợp, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội.