DIỄN VĂN CỦA BÍ THƯ TỈNH ỦY LƯƠNG NGUYỄN MINH TRIẾT TẠI LỄ KỶ NIỆM 50 NĂM CHIẾN THẮNG THƯỢNG ĐỨC (7/8/1974 - 7/8/2024)

Kính thưa đồng chí Nguyễn Xuân Phúc - nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Kính thưa các Mẹ Việt Nam anh hùng, các đồng chí lão thành cách mạng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Kính thưa các đồng chí lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương; các đồng chí lãnh đạo Bộ Quốc phòng; Bộ Tư lệnh Quân khu V; các đồng chí Tướng lĩnh, các đồng chí cựu chiến binh từng tham gia chiến đấu ở chiến trường Thượng Đức!

Thưa quý vị khách quý và toàn thể đồng bào!

Hôm nay, trong không khí hào hùng của những ngày tháng Tám lịch sử, hướng đến chào mừng kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng; chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng quê hương Quảng Nam và các ngày lễ lớn của đất nước, trên mảnh đất Đại Lộc anh hùng và giàu truyền thống cách mạng, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Nam long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Thượng Đức (7/8/1974 - 7/8/2024).

Đây là dịp để chúng ta ôn lại chiến thắng lịch sử hào hùng, có ý nghĩa to lớn trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; là dịp để chúng ta tưởng nhớ công ơn các anh hùng liệt sĩ, đồng chí, đồng bào đã anh dũng chiến đấu, hy sinh trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân ta nói chung và trong chiến dịch giải phóng Thượng Đức nói riêng; đồng thời, đây cũng là dịp để tiếp tục giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ, khơi dậy lòng yêu nước, tự hào dân tộc, trách nhiệm và khát vọng xây dựng và phát triển Quảng Nam ngày càng giàu, đẹp.

Thay mặt Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, tôi xin nhiệt liệt chào mừng và trân trọng gửi đến các đồng chí lãnh đạo các cơ quan Trung ương, Bộ Tư lệnh Quân khu V, các tướng lĩnh; các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo tỉnh qua các thời kỳ, các đồng chí lão thành cách mạng, các Mẹ Việt Nam anh hùng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, đại diện Ban liên lạc Cựu chiến binh các đơn vị thuộc Sư đoàn 304, 324, các đơn vị thuộc Bộ Tư lệnh Quân khu V, các lực lượng vũ trang và nhân dân tỉnh Quảng Nam, huyện Đại Lộc đã trực tiếp tham gia chiến dịch, chiến đấu trên chiến trường Thượng Đức năm xưa, các vị đại biểu khách quý, cùng toàn thể nhân dân lời chúc mừng tốt đẹp nhất!

Trong giờ phút thiêng liêng này, chúng ta thành kính tưởng nhớ công lao vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của các anh hùng, liệt sĩ, đồng chí, đồng bào đã anh dũng chiến đấu, hy sinh trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và trong chiến dịch Thượng Đức nói riêng. Chúng ta luôn luôn ghi nhớ và đời đời tri ân các anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh cho sự nghiệp giải phóng quê hương, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

Thay mặt cho Đảng bộ, chính quyền tỉnh Quảng Nam, tôi xin gửi đến các đồng chí cựu chiến binh, các đồng chí thương binh, gia đình liệt sĩ, gia đình có người tham gia chiến dịch giải phóng Thượng Đức năm xưa lời thăm hỏi ân cần, những tình cảm chân thành, lời tri ân sâu sắc nhất.

Thưa toàn thể đồng bào, đồng chí!

Ngược dòng lịch sử, ngày 27/01/1973, Hiệp định Pa-ri được ký kết, đây là một trong những thắng lợi to lớn của cách mạng Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước; thắng lợi này tạo tiền đề vững chắc để quân và dân ta “đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào”, tiến lên giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Nhưng, với hành động phá hoại Hiệp định Pa-ri, quân ngụy đưa lực lượng cơ động vào thực hiện âm mưu lấn chiếm, “tràn ngập lãnh thổ”, phân tuyến, chia vùng, giành dân, lấn đất, xóa thế “da báo”, đẩy lực lượng cách mạng, nhất là lực lượng chủ lực quân giải phóng ra khỏi vùng đồng bằng và đô thị. Ở Quảng Đà, chúng từng bước lấn chiếm lại vùng giải phóng và ra sức củng cố chi khu quân sự Thượng Đức thành tiền đồn vững chắc để bảo vệ căn cứ liên hợp quân sự Đà Nẵng.

Trước tình hình đó, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 21 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa III xác định: “Con đường của cách mạng miền Nam là con đường bạo lực cách mạng”. Quán triệt tinh thần nghị quyết đó, giữa năm 1974, Ban Thường vụ Khu ủy và Quân khu ủy Quân khu V quyết định mở chiến dịch tổng hợp mùa Thu 1974, xác định chiến trường trọng điểm hoạt động là Quảng Nam, Quảng Đà, Quảng Ngãi với 5 khu chiến, trong đó có: Khu chiến Nông Sơn - Trung Phước; Khu chiến Tây Quế Sơn (Quảng Nam); Khu chiến Thượng Đức (Quảng Đà)...

Chi khu quân sự Thượng Đức được Mỹ xây dựng trở thành tiền đồn vững chắc để bảo vệ căn cứ liên hợp quân sự Đà Nẵng và khống chế tuyến đường 14 của ta ở phía Tây Quảng Đà. Chi khu quân sự gồm một cụm cứ điểm kiên cố nằm ở thôn Hà Tân, xã Lộc Bình (nay là xã Đại Lãnh, huyện Đại Lộc), nơi ngã ba sông Cái và sông Côn, cạnh quốc lộ 14, cách đường đông Trường Sơn không xa, cách Đà Nẵng khoảng hơn 40km đường chim bay. Theo đánh giá của địch, Thượng Đức là “Mắt ngọc của đầu rồng”, là “Cánh cửa thép bất khả xâm phạm”. Thượng Đức nằm trong thế phòng thủ chung thuộc vùng I chiến thuật của Mỹ - ngụy, “cánh cửa thép” bảo vệ vòng ngoài Đà Nẵng; các tướng lĩnh của địch kiêu ngạo thách thức: “Bao giờ nước sông Vu Gia chảy ngược thì Việt Cộng mới chiếm được Thượng Đức”!

Về phía ta, do vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng của Thượng Đức, Bộ Tư lệnh Quân khu V xác định: “Chiến dịch này phải thắng cả về quân sự và chính trị. Quân sự là diệt gọn quân địch tại chỗ, thu hút, giam chân và tiêu diệt một bộ phận lực lượng cơ động của địch. Chính trị là giải phóng bảo đảm đời sống cho hơn 10 nghìn dân, đập tan chính quyền cơ sở và tề điệp ác ôn, giữ vững vùng giải phóng, đánh bại quân địch đến giải tỏa, tạo điều kiện thuận lợi cho chiến dịch tiến công tổng hợp của quân khu phát triển và giành thắng lợi”.

Chiến dịch Thượng Đức được đặt mật danh là K711. Nhiệm vụ tấn công cụm cứ điểm Thượng Đức được sử dụng lực lượng chủ lực của Bộ có Sư đoàn 304 và Trung đoàn 3 Sư đoàn 324 phối hợp với các lực lượng Quân khu V, lực lượng vũ trang và quần chúng nhân dân trên địa bàn tỉnh Quảng Nam và huyện Đại Lộc.

Mọi công việc chuẩn bị cho chiến dịch được tiến hành hết sức khẩn trương, đặc biệt là khu vực trọng điểm. Đặc Khu ủy Quảng Đà cử đồng chí Phạm Đức Nam, Phó Bí thư Đặc Khu ủy và đồng chí Nguyễn Bá Phước, Chỉ huy Phó Mặt trận 4 tham gia trong Ban Chỉ huy mặt trận Thượng Đức. Đặc Khu ủy còn huy động đông đảo cán bộ các ngành, các giới cùng nhân dân trong tỉnh, chủ yếu là các huyện miền núi và huyện Đại Lộc phục vụ cho quân chủ lực của Bộ Tổng Tư lệnh chiến đấu. Hàng trăm dân công các huyện miền núi được huy động phục vụ chiến dịch. Công tác tư tưởng, tổ chức, huấn luyện, hậu cần và chuẩn bị chiến trường được gấp rút triển khai...

Sau một thời gian chuẩn bị, ngày 06/6/1974, tại Sở chỉ huy Sư đoàn 304 ở khu vực sông Bung (huyện Nam Giang), Thượng tướng Chu Huy Mân, Tư lệnh Quân khu 5 đã giao nhiệm vụ cụ thể cho Sư đoàn 304, một lần nữa đồng chí nhấn mạnh: “Chiến dịch này phải thắng cả về quân sự và chính trị. Quân sự là diệt gọn quân địch, chính trị là giải phóng và đảm bảo đời sống cho hơn một vạn dân”.

Sáng ngày 29/7/1974, Sư đoàn 304 nổ súng tấn công Thượng Đức. Sau một ngày chiến đấu ác liệt, các đơn vị thuộc Sư đoàn 304 và của tỉnh đã tiêu diệt cứ điểm Ba Khe, Gò Cấm, đồi Mồ Côi, Lục Nam, bao vây cứ điểm động Hà Sống. Tại cứ điểm Thượng Đức, lực lượng của Sư đoàn 304 của ta gặp khó khăn không phát triển được, phải dừng để làm công tác tư tưởng, tổ chức lại lực lượng, chuyển chiến thuật từ đánh ngay thắng ngay sang “bao vây đánh lấn”. Lực lượng vũ trang của tỉnh làm nhiệm vụ tấn công các chốt quân sự của địch, giải phóng nhân dân ra khỏi khu dồn.

Trận chiến giữa ta và địch diễn ra ác liệt, kéo dài nhiều ngày. Với tinh thần anh dũng chiến đấu, sử dụng chiến thuật hiệu quả, đến 08 giờ 30 phút sáng ngày 7/8/1974, quân ta đã làm chủ hoàn toàn chi khu quân sự Thượng Đức, lá cờ Quyết chiến quyết thắng của Đảng bộ và Nhân dân Quảng Đà tặng cho Sư đoàn 304 tung bay trên chi khu quân sự Thượng Đức, báo hiệu sự toàn thắng của chiến dịch. Từ tháng 8 đến tháng 12/1974, quân ta tiếp tục đánh bại các đợt tấn công “tái chiếm” của quân chủ lực địch, gồm quân dù và thủy quân lục chiến, bẻ gãy xương sống của lực lượng dự bị chiến lược của quân đội Sài Gòn.

Thưa toàn thể đồng chí, đồng bào!

Chiến thắng Thượng Đức khẳng định sự chỉ đạo đúng đắn, nhạy bén của Quân ủy Trung ương, Bộ Tổng tham mưu quân đội nhân dân Việt Nam, đồng thời phản ánh rõ sự trưởng thành vượt bậc của bộ đội chủ lực và lực lượng vũ trang trên chiến trường Khu 5 về trình độ và khả năng tác chiến hiệp đồng binh chủng; góp phần làm phá sản “kế hoạch bình định, lấn chiếm” và âm mưu “tràn ngập lãnh thổ” của địch.

Từ Chiến dịch Thượng Đức, ta hiểu rõ về đối tượng tác chiến, phản ứng của ngụy quân Sài Gòn, đánh giá sâu sắc và cụ thể so sánh tương quan lực lượng giữa ta và địch trên chiến trường, đặc biệt là khả năng can thiệp quân sự trở lại của đế quốc Mỹ… Đó là một trong những cơ sở thực tiễn có ý nghĩa quan trọng để Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương và Bộ Tổng Tham mưu quân đội nhân dân Việt Nam tiếp tục hoàn thiện kế hoạch chiến lược giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Chiến thắng Thượng Đức là một trong những chiến công vang dội của quân và dân miền Nam, có ý nghĩa chính trị và quân sự to lớn, tạo nên những cơ sở thực tiễn vững chắc để Bộ Chính trị xây dựng quyết tâm giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước trong năm 1975. Cố Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Võ Chí Công đã khẳng định: “Chiến thắng Thượng Đức không chỉ chặt đứt cánh cửa thép bảo vệ vòng ngoài Đà Nẵng mà còn có ý nghĩa chiến lược quan trọng vào thời gian này. Đó là thước đo về sự so sánh giữa lực lượng vũ trang ta và quân chủ lực ngụy. Từ thực tiễn đó đã góp phần cho Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương có những nhận định mới, đề ra những quyết sách đúng đắn và quyết định trong chiến lược tổng tiến công và nổi dậy vào mùa Xuân lịch sử năm 1975”.

Chiến thắng Thượng Đức đã khẳng định được sức mạnh to lớn của tình đoàn kết quân dân. Chính sự phối hợp chặt chẽ giữa quân và dân huyện Đại Lộc với bộ đội chủ lực trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu góp phần làm nên chiến thắng vang dội đó. Chiến thắng Thượng Đức đã làm sáng tỏ chân lý: Sức mạnh quân đội được kết tinh từ chủ nghĩa anh hùng cách mạng cộng với sức mạnh tinh thần yêu nước, đoàn kết được hun đúc từ ngàn đời của nhân dân ta tạo nên sức mạnh tổng hợp để đánh thắng mọi kẻ thù.

Chiến thắng Thượng Đức là biểu tượng sinh động cho lòng yêu nước của Nhân dân ta, tinh thần chiến đấu dũng cảm vô song của quân đội ta; là nguồn động lực thôi thúc các thế hệ cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang và Nhân dân trong tỉnh tiếp tục tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

50 năm đã trôi qua, nhưng những bài học kinh nghiệm vẫn vẹn nguyên giá trị. Đó là bài học về đánh giá, dự báo đúng tình hình; bài học về phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc; bài học về tiến hành chiến tranh nhân dân, toàn dân, toàn diện; bài học về phát huy tinh thần yêu nước, ý chí quyết chiến, quyết thắng, độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta; bài học về vận dụng nghệ thuật quân sự độc đáo vào thực tiễn chiến trường.

Thưa toàn thể đồng chí, đồng bào!

Sau ngày đất nước thống nhất năm 1975, với truyền thống cách mạng kiên cường, với ý chí và quyết tâm không chịu khuất phục trước khó khăn, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Quảng Nam đã phát huy truyền thống cách mạng, không ngừng đổi mới, sáng tạo, đoàn kết một lòng, phấn đấu vươn lên viết tiếp trang sử hào hùng, vẻ vang của quê hương đất Quảng. Minh chứng rõ nhất là sau hơn 27 năm tái lập tỉnh Quảng Nam đã đạt nhiều thành tựu quan trọng trên tất cả các lĩnh vực, tạo nên hình ảnh, diện mạo và vị thế của một Quảng Nam, chủ động sáng tạo trong tư duy; đúng đắn, quyết liệt trong hành động...

Dấu ấn nổi bật đó là sự bức phá rất nhanh về kinh tế, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, từ một tỉnh nghèo, thuần nông phải nhận trợ cấp hơn 70% của Trung ương, sau 20 năm tái lập, từ năm 2017, Quảng Nam đã tự cân đối ngân sách và có đóng góp về Trung ương; đến nay, Quảng Nam đã trở thành tỉnh phát triển khá của khu vực miền Trung. Quy mô GRDP đạt hơn 5,5 tỷ USD, xếp thứ 26/63 tỉnh thành. Quy mô ngân sách năm cao nhất đạt 33.000 tỷ đồng.

Diện mạo khu vực nông thôn, miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã có những đổi thay tích cực, hệ thống kết cấu hạ tầng được đầu tư, nâng cấp, rút ngắn khoảng cách giữa miền núi với đồng bằng. Văn hóa, xã hội có nhiều tiến bộ, công tác giảm nghèo được thực hiện quyết liệt; thực hiện tốt các chính sách người có công với cách mạng, đảm bảo an sinh xã hội; giáo dục, đào tạo, y tế được quan tâm với nhiều kết quả nổi bật; đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng lên rõ rệt.

Quốc phòng, an ninh được giữ vững, chính trị ổn định, đối ngoại được mở rộng. Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ngày càng được củng cố, kiện toàn; vị thế của tỉnh ngày càng được khẳng định.

Tại khu vực Thượng Đức xưa, bức tranh kinh tế cũng đang ngày càng khởi sắc. Từ một địa bàn ác liệt trong chiến tranh 50 năm trước, đến nay các xã Đại Lãnh, Đại Hưng, Đại Hồng, Đại Sơn của huyện Đại Lộc đã có kết cấu hạ tầng hoàn chỉnh, giao thông thuận lợi, trường, trạm y tế được đầu tư, sản xuất nông nghiệp có bước phát triển, tiềm năng thế mạnh của vùng đồi núi được khai thác hợp lý thông qua các hình thức kinh tế trang trại, vườn đồi. Các ngành tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ ngày càng phát triển, góp phần giải quyết việc làm và tăng thu nhập cho nhân dân. Nhân dân vui mừng phấn khởi, tin tưởng vào sự lãnh đạo, công cuộc đổi mới của Đảng, sự đổi thay của quê hương, đất nước.

Thưa toàn thể đồng chí, đồng bào!

Quảng Nam nói chung và Đại Lộc nói riêng là địa phương có truyền thống cách mạng kiên cường, bất khuất, đồng thời là nơi chịu hậu quả nặng nề của chiến tranh. Lịch sử hào hùng của mảnh đất này luôn khắc ghi công ơn của các anh hùng, liệt sĩ, tri ân sâu sắc đối với những cống hiến, hy sinh to lớn của cán bộ, chiến sĩ, đồng bào, đồng chí đã chiến đấu kiên cường và hy sinh anh dũng trên chiến trường Thượng Đức nói riêng, tỉnh Quảng Nam nói chung.

Thời gian qua, công tác thực hiện chính sách ưu đãi, chăm lo, cải thiện, nâng cao đời sống người có công với cách mạng luôn được tỉnh Quảng Nam, huyện Đại Lộc xác định là nhiệm vụ trọng tâm và thường xuyên; các chương trình chăm sóc người có công như "Toàn dân chăm sóc các gia đình thương binh, liệt sĩ và người có công với cách mạng", phong trào "đền ơn đáp nghĩa"… được triển khai thực hiện và hưởng ứng mạnh mẽ, sâu rộng và đều khắp.

Qua đó, nâng tỷ lệ trên 97% hộ gia đình chính sách trong tỉnh có mức sống bằng hoặc cao hơn mức sống trung bình ở khu dân cư, đời sống vật chất, tinh thần của các đối tượng chính sách ngày càng được cải thiện. Bên cạnh đó, công tác chăm sóc mộ, nghĩa trang liệt sĩ trên địa bàn tỉnh đảm bảo sạch đẹp, tôn nghiêm.

Trong thời gian đến, tỉnh Quảng Nam sẽ tiếp tục chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương thực hiện tốt hơn các chế độ, chính sách đối với người có công với cách mạng. Trong đó, làm tốt công tác bảo tồn, phát huy có hiệu quả giá trị Di tích lịch sử cấp quốc gia Chiến thắng Thượng Đức để phục vụ công tác giáo dục truyền thống gắn với phát triển du lịch tỉnh Quảng Nam.

Thưa toàn thể đồng chí, đồng bào

Chiến thắng Thượng Đức là biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng; là tấm gương sáng ngời về ý chí quyết chiến, quyết thắng, về tinh thần tiến công liên tục, ý chí sắt đá, lòng quả cảm vô biên của cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 304, Sư đoàn 324 và các lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Đà, huyện Đại Lộc; khẳng định sức mạnh to lớn của tinh thần đoàn kết quân dân...

Niềm tự hào về Chiến thắng Thượng Đức chắc chắn sẽ là hành trang sức mạnh, là niềm tin, là tiền đề vững chắc, là động lực to lớn để Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh nhà vững vàng vượt qua khó khăn, thách thức, viết tiếp trang sử hào hùng và quyết tâm thực hiện khát vọng phát triển, xây dựng Quảng Nam trở thành tỉnh phát triển khá của cả nước vào năm 2030.

Một lần nữa, thay mặt Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, xin cảm ơn các đồng chí lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương; các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo tỉnh Quảng Nam; các đồng chí lão thành cách mạng, Mẹ Việt Nam anh hùng, các Tướng lĩnh, các đồng chí cựu chiến binh; quý vị đại biểu khách quý cùng toàn thể đồng bào, đồng chí đã dành thời gian tham dự Lễ kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Thượng Đức (7/8/1974 - 7/8/2024).

Xin gửi đến các đồng chí đại biểu lãnh đạo, các vị khách quý, cán bộ, chiến sĩ, đồng bào lời chúc mạnh khỏe, hạnh phúc và thành công!

Trân trọng cảm ơn!

TRÌNH BÀY: HỒ QUÂN