Khẳng định vị trí, vai trò hệ thống báo Đảng toàn quốc

Đây là khẳng định của đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa - Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương tại lễ khai mạc hội nghị “Nâng cao chất lượng báo Đảng toàn quốc” diễn ra sáng nay 12/11 tại Đà Nẵng.

Đồng chí Võ Văn Thưởng - Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư tham dự hội nghị. Dự hội nghị còn có các đồng chí đại diện lãnh đạo các bộ, ban ngành Trung ương, các tỉnh ủy, thành ủy; lãnh đạo ban tuyên giáo các tỉnh thành; lãnh đạo và cán bộ chuyên môn của các tờ báo Đảng trong cả nước; các đại biểu là chuyên gia quản lý báo chí, chuyên gia hoạch định về chính sách báo chí và chuyên gia về công nghệ thông tin, báo chí hiện đại.

Hội nghị “Nâng cao chất lượng báo Đảng toàn quốc” lần đầu tiên do Ban Tuyên giáo Trung ương, Báo Nhân Dân và Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp tổ chức.

Làm chủ vai trò định hướng dư luận xã hội

Phát biểu tại hội nghị, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa - Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương đánh giá cao việc Báo Nhân Dân phối hợp Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức sự kiện có ý nghĩa này. Hội nghị lần đầu tiên được tổ chức với quy mô toàn quốc và có ý nghĩa rất quan trọng của hệ thống báo Đảng cả nước.

Hội nghị sẽ lắng nghe đội ngũ người làm báo Đảng trên toàn quốc trao đổi về chủ đề rất quan trọng, thiết thực, nhất là trong bối cảnh truyền thông xã hội phát triển mạnh mẽ như hiện nay, đó là làm thế nào để nâng cao chất lượng báo Đảng, nâng cao vị thế, vai trò của báo Đảng xứng đáng với sự tin tưởng, kỳ vọng của các cấp ủy đảng, chính quyền và người dân; thực hiện hiệu quả các yêu cầu của công tác tuyên truyền, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, các quan điểm chỉ đạo của Đảng đối với báo chí và Nghị quyết Đại hội lần thứ XI Hội Nhà báo Việt Nam nhiệm kỳ 2020 - 2025.

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa nêu rõ, bước vào thời kỳ đổi mới, phát huy truyền thống vẻ vang của báo chí cách mạng Việt Nam, các cơ quan báo Đảng đi tiên phong trong công tác thông tin tuyên truyền chủ trương, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước, khẳng định vai trò là nguồn thông tin chính thống, tin cậy, chính xác.

Hệ thống báo Đảng cũng đã khẳng định thế mạnh bám sát cơ sở, gắn bó mật thiết với nhân dân tại địa bàn, kịp thời phát hiện, biểu dương những nhân tố tích cực, điển hình tiên tiến; đồng thời phản ánh những băn khoăn, trăn trở, vấn đề bức thiết đặt ra từ đời sống tại địa phương, đơn vị, bên cạnh tích cực tham gia công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các thông tin quan điểm sai trái, thù địch.

Các cơ quan báo Đảng đi tiên phong trong công tác thông tin tuyên truyền chủ trương, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước, khẳng định vai trò là nguồn thông tin chính thống, tin cậy, chính xác.

(Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa)

Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương cũng khẳng định, trước sự phát triển mạnh mẽ của các loại hình truyền thông, đặc biệt là mạng xã hội, nhiều cơ quan báo Đảng đã chủ động tham gia vào không gian truyền thông mới, đổi mới tư duy, phương thức làm báo, vươn lên nắm bắt xu hướng làm báo hiện đại, làm chủ công nghệ để vừa thực hiện tốt yêu cầu công tác thông tin, tuyên truyền, vừa đáp ứng nhu cầu đa dạng của độc giả, góp phần định hướng dư luận xã hội, tạo niềm tin công chúng.

Đội ngũ cán bộ phóng viên báo Đảng ngày càng vững vàng về tư tưởng, chính trị, giỏi về nghiệp vụ, am hiểu sâu sắc về tình hình địa phương, có nhiệt huyết cống hiến và phục vụ cho sự nghiệp phát triển của đất nước và địa phương.

Tuy nhiên, bên cạnh những đóng góp quan trọng, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa cho rằng phải thẳng thắn thừa nhận một số hạn chế, bất cập trong hoạt động của báo Đảng thời gian qua.

Hệ thống báo Đảng phải làm cho công tác tư tưởng “đi trước, đi cùng” với đời sống của nhân dân; gần gũi, gắn bó với thực tiễn, chủ động nắm bắt, đánh giá, dự báo diễn biến tình hình, định hướng dư luận, tham mưu kịp thời cho cấp ủy.

(Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa)

Vẫn có lúc, có thời điểm một số cơ quan báo chí chưa thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, sứ mệnh và trọng trách của tờ báo, tạp chí của Đảng, phương thức thông tin, tuyên truyền còn thiếu sinh động, hấp dẫn, tính dự báo, tính định hướng các vấn đề phức tạp, nhạy cảm của địa phương còn bị động.

Một số cơ quan báo Đảng địa phương còn chậm và lúng túng trong tiến hành chuyển đổi số báo chí, thiếu liên kết, phối hợp chặt chẽ với nhau để tạo thành trận địa thông tin thống nhất, mạnh mẽ, có sức lan tỏa cao trong đời sống xã hội.

Một số cơ quan báo Đảng thông tin còn xuôi chiều, tính phát hiện, tính chiến đấu, tính phản biện chưa cao, nhất là đối với những vấn đề “nóng” tại địa phương, những tồn tại, hạn chế, vi phạm trong công tác chỉ đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền địa phương.

“Hệ thống báo Đảng là một bộ phận quan trọng trong công tác tư tưởng của Đảng. Tôi mong muốn các cơ quan báo chí trong hệ thống ngày càng vững mạnh, các ấn phẩm có chất lượng thông tin, tuyên truyền cao, tiếp tục khơi dậy mạnh mẽ niềm tự hào dân tộc, khát vọng vươn lên, ý chí tự lực, tự cường, nỗ lực xây dựng đất nước ngày càng phồn vinh, hạnh phúc” - đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh.

Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương cũng đề nghị, cùng với cơ quan tuyên giáo các cấp, hệ thống báo Đảng phải làm cho công tác tư tưởng “đi trước, đi cùng” với đời sống của nhân dân; gần gũi, gắn bó với thực tiễn, chủ động nắm bắt, đánh giá, dự báo diễn biến tình hình, định hướng dư luận, tham mưu kịp thời cho cấp ủy có chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo về tư tưởng, tạo sự thống nhất trong hành động.

Trong công tác thông tin, tuyên truyền, phải chú trọng việc tiếp xúc, đối thoại với nhân dân, đồng hành, chia sẻ, lắng nghe nhân dân, từ đó định hướng công tác tư tưởng theo phương châm cụ thể, thiết thực, ngắn gọn, dễ hiểu, phù hợp với từng đối tượng để cùng đi đến nhận thức đúng.

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa cũng đề nghị các cơ quan báo Đảng cần chủ động phối hợp chặt chẽ, đồng bộ với các đơn vị làm công tác tư tưởng, phối hợp với các ngành, các cấp trong hệ thống chính trị, không ngừng đổi mới công tác tuyên truyền theo hướng “tích cực, chủ động, gắn lý luận với thực tiễn”, tăng cường “xây đi đôi với chống”, lấy “cái đẹp dẹp cái xấu”, coi trọng tính giáo dục, thuyết phục và nêu gương.

“Hơn lúc nào hết, các cơ quan báo Đảng và đội ngũ những người làm báo Đảng phải cùng với cơ quan tuyên giáo các cấp thực sự làm chủ vai trò định hướng dư luận xã hội, nhất là trong bối cảnh mạng xã hội ngày càng phát triển dẫn tới có quá nhiều luồng thông tin và cách thức tiếp cận, chia sẻ thông tin đa dạng, nhanh nhạy chưa từng có” - đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh.

Nhận diện những thách thức, thúc đẩy chuyển đổi số

Báo cáo tổng quan tình hình chung về hệ thống báo Đảng cả nước, đồng chí Lê Quốc Minh - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, hệ thống báo Đảng đang chuyển đổi mạnh mẽ để phục vụ Đảng và Nhân dân.

Theo kết quả khảo sát 54 báo Đảng toàn quốc (tháng 10/2022), có đến 27 báo cho biết mục được quan tâm nhất là chính trị. Tin xã hội cũng chiếm vị trí khá cao khi 43 báo xếp vị trí thứ nhất và thứ hai, tiếp đến là thông tin về pháp luật và kinh tế.

Có 49/54 báo Đảng dựa vào nguồn thu quảng cáo, 42 tòa soạn có thêm nguồn thu từ phát hành. Chỉ có 5 báo có nguồn thu từ tổ chức sự kiện và 4 báo có nguồn thu từ nội dung số.

Có 49/54 báo Đảng dựa vào nguồn thu quảng cáo, 42 tòa soạn có thêm nguồn thu từ phát hành. Chỉ có 5 báo có nguồn thu từ tổ chức sự kiện và 4 báo có nguồn thu từ nội dung số.

(Kết quả khảo sát 54 báo Đảng toàn quốc vào tháng 10/2022)

Về cơ chế phối hợp giữa báo Đảng ở địa phương và Trung ương để gia tăng giá trị thông tin và ảnh hưởng của nhau, có tới 46% (25 báo) cho rằng chưa hiệu quả. Có 19 báo (35%) đánh giá là hiệu quả trong khi 10 báo không có ý kiến.

Hơn 60% báo được khảo sát đánh giá chất lượng nội dung của báo Đảng (cả Trung ương và địa phương) so với mặt bằng chung của báo chí hiện nay mới ở mức khá, trong khi 19% đánh giá là tốt và con số tương tự đánh giá chỉ ở mức trung bình.

“Có 43% tòa soạn cải tiến nội dung và hình thức định kỳ; 50% tòa soạn không định kỳ và chỉ có 7% tòa soạn có tần suất cải tiến nội dung và hình thức thường xuyên” - nhà báo Lê Quốc Minh cho hay.

Đồng chí cũng chỉ rõ có nhiều rào cản đối với các tòa soạn trong việc nâng cao chất lượng, trong đó có 46% do chất lượng nguồn nhân lực, 28% do cơ chế vào nguồn lực tài chính; 26% tòa soạn gặp cả 2 rào cản trên.

Từ thực trạng này, hơn một nửa cơ quan báo Đảng địa phương (52%) cho biết sẽ dành ưu tiên thúc đầy nguồn nhân lực. Trong khi đó, 41% chỉ ra vấn đề cơ chế tài chính, chỉ có 4% ưu tiên cho công nghệ.

Có nhiều rào cản đối với các tòa soạn trong việc nâng cao chất lượng, trong đó có 46% do chất lượng nguồn nhân lực, 28% do cơ chế vào nguồn lực tài chính; 26% tòa soạn gặp cả 2 rào cản trên.

(Tổng Biên tập Báo Nhân Dân Lê Quốc Minh)

Theo nhà báo Lê Quốc Minh, 95% cơ quan báo Đảng địa phương rất quan tâm đến đổi mới sáng tạo, 2% quan tâm vừa phải (1 báo) và 5% có quan tâm. Có 31% tòa soạn cho biết hoạt động đổi mới sáng tạo đang diễn ra nhanh chóng (17 báo), trong khi 69% (37 báo) thừa nhận chậm chạp.

Về đối tượng quan tâm đến đổi mới sáng tạo, tại 38 tòa soạn (70%) là người làm công tác quản lý, 12 tòa soạn (22%) là phóng viên, kỹ thuật viên. Chỉ có 4 tòa soạn (8%) là toàn bộ cán bộ viên chức.

“Có 19 báo Đảng địa phương (35%) có biện pháp khuyến khích đổi mới sáng tạo, trong khi 35 báo (65%) có biện pháp nhưng còn chung chung. Có 30 cơ quan báo chí (56%) cho biết đang đạt chuyển biến tích cực, 24 báo khác (44%) nói chuyển biến chậm” - nhà báo Lê Quốc Minh nói.

Có 53 báo Đảng đã có Facebook fanpage, trong khi 32 cơ quan xây dựng kênh YouTube. Đã có 12 báo vận hành kênh TikTok và 12 báo có kênh Zalo. Có duy nhất 1 cơ quan báo Đảng chưa hề hoạt động trên mạng xã hội.

Chỉ có 10 báo Đảng (19%) cho rằng mức độ nhận thức của tòa soạn về chuyển đổi số ở cấp độ tốt, trong khi 33 báo (69%) đánh giá mức độ khá và 11 báo (20%) nhận ở cấp độ trung bình.

Có đến 35 cơ quan báo Đảng viện dẫn việc thiếu nhân lực công nghệ là thách thức; 27 báo chỉ ra vấn đề là thiếu kỹ năng số; 26 báo coi kinh phí đầu tư hạn hẹp là khó khăn lớn; 7 cơ quan báo chí nêu việc không có chiến lược dài hạn. Chỉ có 4 tòa soạn khẳng định trở ngại là các vấn đề thuộc văn hóa tòa soạn.

Theo đồng chí Lê Quốc Minh, 70-80% các cơ quan báo Đảng địa phương đánh giá việc phát triển đa phương tiện, đa nền tảng là khó khăn hoặc rất khó khăn cả về cơ chế, nhân lực, công nghệ và tài chính. Khoảng 20% các cơ quan báo Đảng địa phương cho biết khó khăn cả về 4 vấn đề đều không quá lớn. Thậm chí có một số báo khẳng định là không hề có khó khăn nào.

Hệ thống báo Đảng cần phải giữ vững những giá trị cốt lõi của báo chí, nâng cao tính chuyên nghiệp.

(Tổng Biên tập Báo Nhân Dân Lê Quốc Minh)

Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam đánh giá, hiện nay, nhiều cơ quan báo chí có những tin, bài “câu view”, nhảm nhí, thông tin không chính xác, thiếu thông tin tích cực, vi phạm bản quyền…

Để người dân tin vào báo chí chính thống, theo đồng chí Lê Quốc Minh, hệ thống báo Đảng cần phải giữ vững những giá trị cốt lõi của báo chí, nâng cao tính chuyên nghiệp, bảo đảm chuyển tải thông tin một cách công bằng, cân bằng, đa chiều, cũng như cần thẩm định thông tin và cung cấp thông tin chất lượng cao cho độc giả.

Bên cạnh đó, đội ngũ những người làm báo Đảng cần giữ vững đạo đức nghề nghiệp, xây dựng môi trường văn hóa, theo kịp những công nghệ truyền thông mới và không ngừng đổi mới sáng tạo.

Ngoài ra, đồng chí nhấn mạnh yêu cầu cần đẩy mạnh hợp tác trong đưa tin, kiểm chứng thông tin, công nghệ và kinh doanh, minh bạch với độc giả và trong tòa soạn, đồng thời có trách nhiệm với xã hội.

Hội nghị “Nâng cao chất lượng báo Đảng toàn quốc” tập trung thảo luận các vấn đề liên quan định hướng chiến lược, ý tưởng đổi mới sáng tạo, kinh nghiệm thực tiễn để thực hiện đổi mới, nâng cao chất lượng báo Đảng.

Hội nghị gồm 6 phiên thảo luận chuyên đề: đổi mới sáng tạo trong báo chí xây dựng Đảng; tháo gỡ khó khăn về cơ chế, chính sách cho báo Đảng; nâng cao chất lượng nội dung để duy trì vị thế của báo Đảng; chuyển đổi số và công nghệ làm báo hiện đại; đa dạng nguồn thu cho các cơ quan báo chí; phát triển báo chí đa kênh, đa nền tảng để phát triển công chúng.