Khó quản lý hàng rong phố cổ

Bất lực?

Mặc dù chưa có thống kê đầy đủ nhưng ước tính mỗi ngày có khoảng 100 người bán hàng rong trong phố cổ Hội An với rất nhiều chủng loại hàng hóa. Ông Võ Đăng Phong - Chủ tịch UBND phường Minh An (TP.Hội An) nhìn nhận, vấn đề này xuất phát từ hai phía, kể cả du khách, bởi có cung sẽ có cầu.

“Sau dịch COVID-19, thành phố tạo điều kiện cho người dân, kể cả khách vào phố cổ, vô hình chung gây quá tải cho di sản, nhất là chiều tối. Rất nhiều người trong số này không mua vé, khiến phố cổ dần trở thành điểm đến bình dân miễn phí, ai cũng có thể dễ dàng vào.

Trong khi nhu cầu của khách không vé rất đơn giản, vào phố cổ chỉ để chụp hình, ăn uống hàng rong và… xả rác. Ngược lại, với những du khách mua vé thì quyền lợi chính đáng bị ảnh hưởng vì sự quá tải do dịch vụ hạ tầng không đáp ứng được” - ông Phong phân tích.

Những năm qua rất nhiều văn bản, quy chế, quy định về quản lý, kiểm soát hàng rong phố cổ đã được tỉnh và TP.Hội An ban hành, kể cả quy định về số lượng hàng rong, khu vực buôn bán cụ thể, nhưng thực tế việc quản lý rất khó khăn.

Có thời điểm khu vực bùng binh Chùa Cầu xuất hiện cùng lúc hàng chục người bán hàng rong, chim tre chèo kéo, quấy rầy khách tham quan. Dù vậy, việc xử lý không hề đơn giản bởi quy định pháp luật không rõ ràng, mức xử phạt buôn bán hàng rong trong phố cổ chưa đủ sức răn đe.

Nhiều trường hợp lực lượng chức năng tịch thu hàng hóa, phương tiện xong, chỉ lát sau lại thấy người bán tiếp tục xuất hiện chèo kéo khách vì giá gốc hàng hóa mua vào quá thấp so với lợi nhuận bán ra nên việc tịch thu hàng hóa không tác động nhiều tới người bán hàng rong. Thậm chí, mức xử phạt theo quy định cũng quá thấp, tối đa chỉ 150 nghìn đồng (nếu nắm được lý lịch nhân thân mời tới làm việc).

“Với những tài sản giá trị lớn người bán hàng rong chủ động lên phường nộp phạt mang về, những tài sản giá trị thấp thì họ sẵn sàng bỏ luôn. Cá biệt có trường hợp một người bán hàng rong bị phường tịch thu 6 chiếc xe đạp liên tiếp nhưng không ăn thua” - ông Phong nói.

Siết chặt quản lý

Thực tế, từng có thời điểm các hoạt động buôn bán hàng rong, chim tre… được đẩy đuổi chuyển sang khu vực An Hội nhưng cuối cùng cũng đâu vào đó. Ông Võ Đăng Phong khẳng định, phố cổ là khu vực cấm buôn bán hàng rong, nên địa phương sẽ tiếp tục quản lý, kiểm soát. Dù vậy không thể một sớm một chiều mà phải liên tục duy trì.

“Vấn đề then chốt hiện nay là siết lại kiểm soát vé tham quan phố cổ, nhất là ban đêm. Chúng ta tạo điều kiện cho người dân, du khách vào phố cổ, nhưng dường như chúng ta chưa đánh giá được mức lợi hại của việc này.

Người dân có lợi phải là chủ thể đang sinh sống, giữ gìn di sản chứ không phải người hàng rong từ nơi khác tới. Du khách có lợi là những người mua vé để được thưởng lãm, tìm hiểu, trải nghiệm, hòa mình vào không gian phố cổ chứ không phải tất cả người đến Hội An. Không thể đòi hỏi quyền lợi nếu không có nghĩa vụ và trách nhiệm với di sản” - ông Phong cho biết.

 Ông Nguyễn Văn Lanh - Phó Chủ tịch UBND TP.Hội An thừa nhận, mặc dù đề án về hàng rong đã được ban hành nhưng thực tế có nhiều biến tướng như thay đổi mặt hàng, hình thức buôn bán, cạnh đó tình trạng cò mồi, buôn bán chim tre vẫn còn diễn ra thường xuyên.

Đặc biệt, rất nhiều văn bản quy định cũng đã được ban hành nhưng việc triển khai thực hiện vẫn nan giải, nên thành phố sẽ có những giải pháp căn cơ hơn trong quy hoạch hoặc sắp xếp lại hàng rong vào khu vực quy định bên An Hội, tuyệt đối không cho hoạt động trong phố cổ.

“Trong các hoạt động hàng rong không cấm việc mua bán chim tre nên bên cạnh việc quy hoạch lại khu vực bán hàng rong, thành phố cũng sẽ tăng cường việc kiểm soát, quản lý vé tham quan phố cổ, khách không mua vé có thể vào những khu riêng để ăn uống mua sắm.

Thời gian tới, thành phố sẽ rà soát thay đổi cách làm hiệu quả hơn, từ quy hoạch, sắp xếp lại hoạt động du lịch phố cổ, tổ chức lại các khu phố hàng rong, tăng cường các hoạt động trong kiệt hẻm để người dân khu vực này có thể đón khách kinh doanh tại chỗ thay vì ra phố cổ” - ông Lanh cho hay.