Nghe đất chuyển mình

Đổi thay cây lúa

Gần giữa tháng Chạp, về xã Đại Minh (Đại Lộc), chúng tôi như bị hút hồn trước màu xanh mơn mởn của những cánh đồng lúa non trải mình dưới nắng. Bà Trần Thị Hương ở thôn Tây Gia cho biết, gia đình có 20 sào đất lúa, trước đây, khi còn sản xuất mỗi năm 3 vụ, năng suất lúa chỉ đạt 200kg khô/sào/vụ.

Từ vụ đông xuân 1999 - 2000, nông dân xã Đại Minh đồng loạt chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, hằng năm chỉ sản xuất 2 vụ lúa đông xuân và hè thu, thay vì 3 vụ như trước.

“Nhờ bố trí mùa vụ hợp lý và chú trọng đầu tư thâm canh nên 25 năm qua năng suất lúa ở vùng này tăng mạnh, hiện bình quân mỗi vụ 1 sào đạt 350 - 400kg khô. Mừng hơn, mấy năm gần đây, nhờ liên kết với các công ty sản xuất giống lúa thuần nên thu nhập tăng thêm hơn 1,2 triệu đồng/sào/vụ so với gieo sạ lúa thường” - bà Hương chia sẻ.

Ông Hồ Ngọc Mẫn - Phó Chủ tịch UBND huyện Đại Lộc cho rằng ngoài việc bố trí mùa vụ không phù hợp thì cách đây 25 năm do nhiều loại giống lúa bị thoái hóa, nhà nông chưa ứng dụng rộng rãi các gói kỹ thuật canh tác tiên tiến nên năng suất lúa bình quân của Đại Lộc chỉ đạt 45 - 50 tạ/ha/vụ.

Từ vụ đông xuân 1999 - 2000 đến nay, nhờ đồng loạt chuyển sang sản xuất mỗi năm 2 vụ, đưa nhiều giống lúa mới có chất lượng cao vào gieo sạ đại trà nên Đại Lộc thường có những mùa vàng bội thu. Đáng ghi nhận, nhờ nỗ lực triển khai công tác dồn điền đổi thửa và huy động nhiều nguồn lực đầu tư xây dựng hạ tầng thủy lợi, giao thông nội đồng nên những năm qua Đại Lộc đã hình thành hàng loạt mô hình cánh đồng mẫu chuyên sản xuất giống lúa hàng hóa.

Ông Phạm Viết Tích - Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: “Dấu ấn lớn nhất của nông nghiệp Quảng Nam những năm qua là thành công từ mô hình liên kết sản xuất giống lúa hàng hóa và lúa thương phẩm chất lượng cao. Riêng năm 2024, các hợp tác xã liên kết với 30 công ty tổ chức cho hàng chục nghìn hộ dân sản xuất 5.227ha lúa giống và lúa thương phẩm.

Mô hình liên kết này không chỉ giúp nhà nông tăng thêm giá trị kinh tế trên đơn vị diện tích canh tác mà còn yên tâm về đầu ra sản phẩm. Đây là hướng chủ lực trong đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp” - ông Tích nhìn nhận.

Thu nhập khá từ cây trồng cạn

Giáp tết, trên những bãi biền nằm dọc sông Thu Bồn thuộc xã Duy Châu (Duy Xuyên), nông dân hối hả tưới nước, bón phân cho nhiều loại cây trồng cạn chủ lực.

Ông Nguyễn Phê ở thôn Lệ Bắc cho biết, gia đình có 5 sào đất màu. Trước đây, vụ đông xuân nào ông cũng gieo trồng đậu phụng, những năm gần đây, ông chuyển toàn bộ diện tích đậu phụng sang trồng ớt chuyên canh để cung ứng sản phẩm cho doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu.

“Trong vụ đông xuân, trung bình 1 sào ớt thu hoạch được khoảng 2 - 2,5 tấn quả tươi, bán cho doanh nghiệp với mức giá sàn 9 nghìn đồng/kg thì đạt giá trị từ 18 - 22,5 triệu đồng/sào/vụ, cao gấp 4 - 5 lần so với làm đậu phụng” - ông Phê chia sẻ.

Ông Đoàn Công Minh - chuyên viên Phòng NN&PTNT Duy Xuyên cho biết, toàn huyện có khoảng 1.800ha đất màu ven sông. Từ ngày tái lập tỉnh đến nay, địa phương đầu tư 70 tỷ đồng thi công hơn 100km đường dây điện để thủy lợi hóa số diện tích đất màu vừa nêu.

Đến nay Duy Xuyên đã hình thành hàng loạt vùng sản xuất các loại cây trồng cạn chủ lực theo hướng hàng hóa tập trung với quy mô hơn 800ha, bình quân mỗi năm, 1ha đạt giá trị 150 - 180 triệu đồng, có vùng đạt 250 - 350 triệu đồng.

Theo ông Trương Xuân Tý - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, để tạo điều kiện cho nông dân phát triển sản xuất, từ ngày tái lập tỉnh đến nay ngành nông nghiệp và chính quyền các địa phương ưu tiên nguồn lực xây dựng hệ thống thủy lợi hóa đất màu.

Chỉ tính riêng từ năm 2016 - 2024, Quảng Nam đã đầu tư 143 tỷ đồng cho công tác này, trong đó ngân sách tỉnh xấp xỉ 100 tỷ đồng. Nhờ nước tưới chủ động, nông dân đã hình thành rất nhiều mô hình canh tác các loại cây trồng cạn và rau củ quả theo hướng sản xuất hàng hóa với quy mô 5.000 - 6.000ha. Hầu hết mô hình đều cho hiệu quả kinh tế cao.