Quảng Nam hồi sinh rừng từ cây bản địa

Rừng đã lên xanh…

Tại các xã La Dêê, La Êê, Chà Vàl, Zuôih (Nam Giang), việc trồng rừng thay thế (TRTT) bằng các loại cây lim xanh, lát hoa, sao đen... trên diện tích rừng phòng hộ chuyển mục đích sử dụng để xây dựng công trình thủy điện Sông Bung 2 đang mơn mởn xanh tốt. Nhiều diện tích TRTT được triển khai từ năm 2015 và kéo dài trong giai đoạn 2015 – 2024 với diện tích hơn 268ha.

Để TRTT đúng quy định, Ban Quản lý rừng phòng hộ Nam Giang đã ký hợp đồng với doanh nghiệp có chức năng trồng, bảo vệ, chăm sóc rừng. Theo chủ rừng này, tỷ lệ cây sống đến thời điểm này đạt tối thiểu 75% trở lên. Ngoài trồng mới, việc khoanh nuôi tái sinh có trồng bổ sung, hợp đồng với hộ nhận khoán chăm sóc rừng từ các năm đầu đều tuân thủ theo quy trình lâm sinh, kết thúc dự án TRTT theo chu kỳ “1 năm trồng, 4 năm chăm sóc, 5 năm quản lý bảo vệ”.

Theo Ban Quản lý rừng phòng hộ Nam Giang, hiện số cây lim xanh, lát hoa trồng hơn 5 năm tuổi đã phát triển với độ cao từ 4m trở lên. Các loài cây này có tán lá rậm, rễ phát triển và khả năng chống chịu được với bão lớn, lũ lụt, sạt lở đất… Cây bản địa (lim xanh, lát hoa, sao đen...) còn có giá trị về kinh tế, bảo tồn đa dạng sinh học, góp phần nâng cao chất lượng rừng, ứng phó biến đổi khí hậu.

Tương tự, ở Vườn quốc gia Sông Thanh theo thống kê từ năm 2016 đến nay đã TRTT được 400ha với các loại cây bản địa như lim, lát hoa, chò chỉ… Riêng năm 2025, theo kế hoạch chủ rừng này tiếp tục trồng tối thiểu 26,5ha thuộc dự án TRTT đối với diện tích rừng chuyển mục đích sử dụng sang mục đích khác, do chuyển nguồn từ năm 2024 không thực hiện.

Ông Đinh Văn Hồng – Giám đốc Vườn quốc gia Sông Thanh cho hay, thông qua nguồn chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR), hàng trăm diện tích đã được đơn vị phủ xanh bằng cây lim xanh. Đến nay, rừng lim từ 4-8 năm tuổi sinh trưởng rất tốt và bắt đầu khép tán, thành rừng. Ở độ tuổi này thì không cần phát dọn thực bì, bón phân nhưng chủ rừng đều phân công lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng cùng người dân thường xuyên chăm sóc, bảo vệ, quản lý nghiêm ngặt.

Theo thống kê của ngành nông nghiệp, trong năm 2024, toàn tỉnh đã TRTT được gần 90,5ha. Tiền TRTT đều chi đúng mục đích, đối tượng theo phương án phê duyệt.

“

Công tác khảo sát khu vực trồng rừng, loại cây trồng phù hợp thay thế được giao nhiệm vụ cho Chi cục Kiểm lâm tỉnh, chính quyền địa phương, Quỹ bảo vệ - phát triển rừng tỉnh… Sau đó, cơ quan được giao nhiệm vụ ký hợp đồng với các đơn vị liên quan để triển khai TRTT dưới sự giám sát chặt chẽ của người dân và chủ đầu tư.

Đạt 100% nguồn thu

Theo quy định, các dự án thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, phải lập phương án TRTT. Đáng nói, đến nay 100% doanh nghiệp hoàn thành nộp quỹ TRTT cho Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng Quảng Nam hoặc ban quản lý rừng cấp huyện.

Theo Quỹ Bảo vệ - phát triển rừng tỉnh, tổng số tiền đã đã thu nộp TRTT của các dự án theo quyết định phê duyệt của UBND tỉnh lũy kế từ 2013 đến nay là 221,945 tỷ đồng (đạt 100% kế hoạch thu); hầu hết các đơn vị đều nộp tiền đầy đủ. Riêng từ đầu năm 2024 đến nay, Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng tỉnh Quảng Nam đã thu nộp tiền TRTT của 10 dự án với số tiền gần 13 tỷ đồng, nâng tổng số dự án/công trình được UBND tỉnh giao quỹ thu nộp TRTT lên 65 dự án, với tổng số tiền hơn 197,7 tỷ đồng (đạt 100% kế hoạch thu).

Ông Huỳnh Đức – Giám đốc Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng Quảng Nam khẳng định, hằng quý, công tác thu, chi tiền TRTT tuân thủ theo quy định pháp luật, đảm bảo tiến độ. Về chính sách chi trả DVMTR, từ đầu năm đến nay, đơn vị đã tổ chức chi trả tạm ứng cho các chủ rừng có lưu vực liên tỉnh; phối hợp với Chi cục Kiểm lâm tỉnh, các hạt kiểm lâm huyện, đơn vị chủ rừng, UBND các xã hỗ trợ cập nhật biến động rừng trong vùng chi trả DVMTR đợt 1 năm 2025.

Thêm vào đó, xây dựng hoàn thành phương án quản lý rừng bền vững giai đoạn 2025 – 2031 cho cộng đồng dân cư thôn Long Sơn, xã Cao Sơn (Bắc Trà My); thôn AGrih, xã A Xan (Tây Giang) và thôn Cần Đôn, xã Cha Val (Nam Giang); cung cấp cây giống lim xanh, dầu rái, giổi xanh cho Ban Quản lý Khu bảo tồn loài và sinh cảnh voi.

5 tháng đầu năm 2025, Quảng Nam đã thu được hơn 96,499 tỷ đồng tiền DVMTR, trong khi kế hoạch của năm là hơn 182,3 tỷ đồng, đạt 52,93%. Trong đó, thu điều phối từ Quỹ Bảo vệ - phát triển rừng Việt Nam là 26,512 tỷ đồng; thu nội tỉnh hơn 69,9 tỷ đồng. Nguồn thu chiếm phần lớn từ các nhà máy thủy điện.