Xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu ở Quảng Nam chậm chuyển biến

Xây dựng hạ tầng

Trên địa bàn Quế Sơn có 11/13 xã, thị trấn (trừ Đông Phú và Hương An) tham gia thực hiện chương trình nông thôn mới (NTM). Tính đến thời điểm này, bình quân số tiêu chí NTM đạt chuẩn của 1 xã trên toàn huyện là 18,7 tiêu chí.

Hiện nay, địa phương đã có 9/11 xã được UBND tỉnh công nhận đạt chuẩn NTM là Quế Xuân 1, Quế Phú, Quế Xuân 2, Quế Mỹ, Quế Châu, Quế Hiệp, Quế Long, Quế Minh, Quế An.

Trong đó, riêng xã Quế Phú được công nhận đạt chuẩn xã NTM nâng cao năm 2020 và vừa hoàn tất hồ sơ đề nghị cấp có thẩm quyền công nhận đạt chuẩn xã NTM kiểu mẫu năm 2024.

Bà Cao Thanh Hải - cán bộ chuyên trách NTM của Phòng NN&PTNT Quế Sơn cho biết, từ nguồn ngân sách tỉnh, huyện, xã phân bổ, trung bình mỗi thôn được hỗ trợ khoảng 700 triệu đồng để đầu tư xây dựng thôn NTM kiểu mẫu. Đến nay, đã có 18 thôn được UBND huyện công nhận đạt chuẩn thôn NTM kiểu mẫu.

Theo Văn phòng Điều phối NTM Quảng Nam, trên địa bàn tỉnh có 193 xã thực hiện chương trình NTM. Số xã nêu trên có tất cả 948 thôn và thời gian qua đã có 663 thôn phát động xây dựng mô hình thôn NTM kiểu mẫu.

Ông Trần Văn Noa - Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn kiêm Phó Chánh Văn phòng điều phối NTM tỉnh cho hay, những năm qua Quảng Nam ưu tiên khá nhiều nguồn lực hỗ trợ thực hiện mô hình thôn NTM kiểu mẫu.

Trong giai đoạn 2021 - 2025, Quảng Nam dự kiến bố trí 160 tỷ đồng hỗ trợ xây dựng mô hình thôn NTM kiểu mẫu đối với 320 thôn. Mức hỗ trợ tối đa từ ngân sách tỉnh là 500 triệu đồng/thôn. Ngoài ra, ngân sách cấp huyện và cấp xã đối ứng ít nhất 200 triệu đồng/thôn.

Từ năm 2022 - 2024, tỉnh đã phân bổ 138,5 tỷ đồng cho 320 thôn, đạt tỷ lệ 85% kế hoạch vốn của giai đoạn 2021 - 2025. Đến nay, cấp huyện cũng đã bố trí đối ứng hơn 56 tỷ đồng xây dựng thôn NTM kiểu mẫu.

“Nhờ các cấp, ngành nỗ lực triển khai và đặc biệt là sự đồng thuận cao của nhân dân nên đến cuối tháng 11/2024 Quảng Nam đã có 287 thôn trong tổng số 663 thôn phát động xây dựng thôn NTM kiểu mẫu được UBND cấp huyện công nhận đạt chuẩn, chiếm tỷ lệ 43,3%” - ông Noa nói.

Nhiều hạn chế

Mặc dù đạt được thành quả quan trọng nhưng quá trình xây dựng thôn NTM kiểu mẫu ở Quảng Nam phát sinh nhiều hạn chế. Ông Trần Văn Noa cho rằng, những năm qua việc triển khai xây dựng mô hình này còn khá chậm.

Cấp huyện bố trí vốn đối ứng còn thấp, một số huyện chưa bố trí vốn đối ứng, chưa ưu tiên dùng nguồn duy trì chuẩn để duy trì thôn NTM kiểu mẫu. Vai trò chủ thể của người dân ở một số thôn NTM kiểu mẫu chưa được phát huy đúng mức...

Lãnh đạo Văn phòng Điều phối NTM tỉnh cũng đánh giá, công tác vận động, tuyên truyền để người dân tham gia mô hình còn hạn chế; ở một số nơi, nhân dân chưa hiểu hết được mục đích, ý nghĩa của việc xây dựng thôn NTM kiểu mẫu.

Một số địa phương, việc triển khai xây dựng thôn NTM kiểu mẫu kết quả chưa đồng đều, chủ yếu tập trung cao ở các thôn điểm, thôn trên diện rộng chuyển biến chưa rõ nét. Còn một số xã đã đạt chuẩn NTM ngại khó khi triển khai thêm thôn đạt chuẩn NTM kiểu mẫu trên diện rộng (trừ Điện Bàn).

Nhiều ý kiến nhìn nhận, mức hỗ trợ thôn NTM kiểu mẫu còn thấp; một số địa phương đối ứng còn thiếu so với tỷ lệ quy định, hoặc phân bổ đối ứng chậm nên xã, thôn bị động trong thực hiện.

Một số địa phương chưa ưu tiên hỗ trợ thêm kinh phí hoặc chưa làm tốt công tác lồng ghép nguồn vốn từ các chương trình, dự án khác trong xây dựng thôn NTM kiểu mẫu. Một số chỉ tiêu, yêu cầu trong bộ tiêu chí NTM kiểu mẫu còn cao, khó thực hiện ở một số địa phương, nhất là miền núi.

Đối với thôn đã hỗ trợ nguồn lực giai đoạn trước thì giai đoạn này ngân sách tỉnh chưa có cơ chế hỗ trợ thêm mà chủ yếu sử dụng từ ngân sách huyện, xã nên việc thực hiện còn chậm (còn đến 157 thôn chưa đạt chuẩn).

“Đáng chú ý, thời gian qua công tác giải ngân kinh phí còn chậm. Kết quả xây dựng thôn NTM kiểu mẫu đạt được ở một số địa phương còn hạn chế; nhiều tiêu chí đạt thấp, chất lượng chưa cao, chưa toàn diện, chưa đáp ứng yêu cầu, nhất là ở các huyện miền núi cao.

Nhiều thôn đã đạt chuẩn nhưng diện mạo chưa được hình thành rõ nét; đường làng, ngõ xóm, vườn tược, cảnh quang, môi trường tại khu dân cư một số nơi vẫn còn chưa xanh, sạch, đẹp…” - ông Trần Văn Noa nói.