Một trong những điểm nhấn trong Quy hoạch tỉnh Quảng Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 là sáp nhập Tam Kỳ - Núi Thành để phát triển đô thị loại I, phát huy tốt vai trò “cụm động lực” trong mô hình cấu trúc không gian các hoạt động kinh tế - xã hội của tỉnh.
“Siêu đô thị” Tam Kỳ
Thật ra không phải đến Quy hoạch tỉnh Quảng Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 mới xác định sáp nhập Tam Kỳ - Núi Thành để phát triển thành đô thị loại I.
Chủ trương xây dựng, nâng cấp Tam Kỳ lên đô thị loại I được định hình rất sớm, nhất là Tam Kỳ hoàn thành tiêu chuẩn đô thị loại II sau 15 năm đảm nhận vai trò tỉnh lỵ.
Nghị quyết 08 (4/5/2021) về xây dựng và phát triển đô thị loại I của Tỉnh ủy đã xác định quan điểm “mở rộng không gian đô thị Tam Kỳ - trung tâm tỉnh lỵ Quảng Nam, lấy hạt nhân là đô thị tỉnh lỵ, phát triển mở rộng không gian đô thị về phía nam và phía tây nhằm đáp ứng tiêu chí đô thị loại I và đủ sức trở thành vùng động lực trong phát triển của tỉnh và khu vực”.
Với định hướng đô thị loại I, bên cạnh sự quan tâm hỗ trợ của tỉnh, thời gian qua Tam Kỳ tập trung đầu tư nhiều nguồn lực nhằm tạo bước đột phá trong phát triển đô thị.
Trong đó, kế hoạch đầu tư công trung hạn 5 năm (2021 - 2025) được địa phương xây dựng với tổng nguồn vốn lên đến 3.569 tỷ đồng (tăng gấp đôi so với giai đoạn trước).
Quan điểm, định hướng đầu tư cũng có nhiều thay đổi, đáng chú ý là ưu tiên nguồn lực để xây dựng, khớp nối, hoàn chỉnh kết cấu hạ tầng đô thị, các khu dân cư, tái định cư phục vụ giải phóng mặt bằng, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội.
Theo đó, kế hoạch phân bổ nguồn vốn dành cho hạ tầng đô thị, giao thông, thoát nước, các khu dân cư chiếm đến 65% tổng nguồn vốn. Nhờ vậy, đến nay diện mạo đô thị Tam Kỳ tương đối khang trang, nhiều tiêu chí đô thị loại I đã cơ bản đạt được.
Đã có lộ trình và chuẩn bị khá kỹ cho bước chuyển mình của đô thị, song theo chia sẻ của Bí thư Thành ủy Tam Kỳ - ông Trần Nam Hưng, để xây dựng đô thị động lực và đô thị loại I thì một mình Tam Kỳ dù nỗ lực đến mấy cũng không thể đảm bảo các tiêu chí theo quy định như dân số, diện tích nên Tỉnh ủy đã có chủ trương sáp nhập.
Quy hoạch tỉnh Quảng Nam vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, giai đoạn 2026 - 2030 sẽ sáp nhập huyện Núi Thành vào TP.Tam Kỳ để phát triển thành đô thị loại I.
Tam Kỳ hiện là đô thị loại II còn huyện Núi Thành có thị trấn Núi Thành là đô thị loại IV. Như vậy sau khi thực hiện sáp nhập, về mặt diện tích, dân cư, không gian kinh tế xã hội..., có thể nói thành phố mới Tam Kỳ sẽ là một “siêu đô thị” của Quảng Nam.
Vai trò động lực
Thành phố mới Tam Kỳ trong tương lai ngoài vai trò đô thị tỉnh lỵ, trung tâm hành chính, kinh tế, GD-ĐT, khoa học kỹ thuật còn là trọng điểm kinh tế phía nam của tỉnh, có sân bay, cảng biển, khu kinh tế mở.
Vì vậy, trong tổ chức không gian các hoạt động kinh tế - xã hội tỉnh, Quy hoạch tỉnh Quảng Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 xác định Tam Kỳ - Núi Thành cùng với Phú Ninh là một trong hai “cụm động lực” của tỉnh.
Có đủ điều kiện thực hiện vai trò đầu kéo cực tăng trưởng phía nam của tỉnh khi kết nối các không gian kinh tế, hình thành khu vực phát triển kinh tế công nghiệp, dịch vụ logistics cảng biển, hàng không, thương mại, du lịch biển, y tế, GD-ĐT, đô thị thông minh.
Chu Lai là khu kinh tế tổng hợp, đa ngành, với hạt nhân là ngành công nghiệp cơ khí ô tô, tiếp tục tái cấu trúc đồng thời với tổ chức sản xuất các sản phẩm mới phù hợp với xu thế của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; liên kết với tỉnh Quảng Ngãi trở thành cực tăng trưởng kinh tế trọng điểm của tỉnh.
Dân số Tam Kỳ năm 2025 là 112.500 người và đến năm 2030 khoảng 136.000 người, tiếp tục sứ mệnh trung tâm chính trị - hành chính, kinh tế, văn hóa, y tế, giáo dục, khoa học kỹ thuật của tỉnh Quảng Nam và là trung tâm thương mại, tài chính.
Huyện Núi Thành với dân số năm 2025 là 151.000 người và đến năm 2030 khoảng 169.000 người, là trung tâm tổng hợp cấp vùng, có vai trò thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng Đông tỉnh Quảng Nam.
Hình hài thành phố mới Tam Kỳ đã được định hình và trong tương lai không xa sẽ hiện ra với tầm vóc và vị thế mới. Sau hơn 40 năm ra riêng, Tam Kỳ - Núi Thành chuẩn bị để “về lại chung một nhà” và chuyển mình lên đô thị loại I.
Điều này tạo ra động lực lớn cho mảnh đất Hà Đông xưa vươn tầm, xứng đáng là một trong hai cụm động lực trong chiến lược phát triển của tỉnh, góp phần xây dựng quê hương Quảng Nam mạnh giàu.