Zalo Báo Quảng NamGửi bình luận
Nghệ sĩ nhiếp ảnh Tam Thái vừa ra mắt cuốn sách ảnh “Hội An lang thang phố nhớ”. Như anh chia sẻ có được nguồn tư liệu này là hơn nửa thế kỷ lưu giữ khoảnh khắc phố Hội mỗi khi có dịp trở lại…
Câu chuyện của ký ức
Tôi biết đến nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) Tam Thái khi anh thực hiện cuốn sách ảnh “Ký ức miền quê” (NXB Văn Hóa Sài Gòn, tháng 10/2007). Chất mộc mạc, chậm rãi của anh thành ra lại “rất hợp” trong việc kể câu chuyện ký ức. Từng khung hình, từng khoảnh khắc anh thu vào ống kính đều tạo nên xúc cảm riêng biệt.
Nhiều năm trôi qua, anh vẫn miệt mài ra sách ảnh: “Ngày xưa Langbiang… Đà Lạt”, “Sống vui cùng nhiếp ảnh”, “150 năm hình bóng Sài Gòn”…
Anh bảo: “Mỗi cuốn sách ra đời đối với tôi như một cách lưu giữ ký ức, lưu giữ giá trị xưa, cho chính mình và cho mọi người. Nhiếp ảnh là nhân chứng của thời đại, tôi muốn lưu giữ lại tinh hoa của cha ông trước khi nó nhạt nhòa. Thật buồn nếu về lại phố cũ, không còn biết được đâu là con phố năm xưa”…
Cái duyên để “Hội An lang thang phố nhớ” (NXB Tổng hợp TP.Hồ Chí Minh) ra đời là khoảng lặng trong thời gian đại dịch COVID-19. Thời gian này, anh soạn kho ảnh, với suy nghĩ: Mỗi bức ảnh là một chứng nhân thời mình đã sống, cùng với chút vốn thực địa của một kẻ làm báo tự do. Và đó là mối duyên cho tập sách ra đời. Ước mong góp lại chút gì mình có, trước khi tiếp tục cuộc hành trình…
Anh chia sẻ thêm, thời gian đó cuốn “Hội An lang thang phố nhớ” được thai nghén nhưng cuốn “Sống vui cùng nhiếp ảnh” (NXB Tổng hợp TP.Hồ Chí Minh, tháng 6/2023) lại ra mắt trước.
Lật giở từng trang sách, dễ dàng hiểu được vì sao “Hội An lang thang phố nhớ” lại ra mắt sau. NSNA Tam Thái tỉ mẩn trong từng câu chuyện của mỗi bức ảnh được kể song ngữ Việt - Anh. Không chỉ đơn thuần là chú thích ảnh, cả ký ức, thời gian, cảm xúc được anh lồng ghép tạo nên niềm xúc động đặc biệt.
Khi được hỏi có sự khác nhau nào trong từng khuôn ảnh Hội An xưa và nay, anh trả lời ngay: “Khác rất nhiều. Năm 1972, tôi đến Hội An và lưu lại đó hơn một năm, mở đầu cuộc mưu sinh. Trọ trong một ngôi nhà cổ ở cuối đường Cường Để (nay là đường Trần Phú). Hồi đó, tôi mê chụp ảnh, nhưng chưa sắm được máy và còn rất vô tư, nên chớp ảnh như để mua vui. Sau đó, vào học và làm việc ở Sài Gòn. Mỗi tết về Đà Nẵng, thế nào cũng dành một, hai buổi ôm máy ảnh đi chớp Hội An.
Tập sách này là kết quả của nhiều chuyến đi ngắn ngủi may mắn như thế, được trải dài từ thời bao cấp (năm 1980) đến năm 2024. Nhờ vậy, cảm nhận được phần nào đổi thay của Hoài phố với thời gian. Những bức ảnh mãi còn lưu giữ những thân thương nhất, mặc tôi đã già đi cùng năm tháng. Bây giờ lớp trẻ chụp Hội An rất đẹp. Riêng ảnh của tôi thiên về nét tư liệu và thấy được một Hội An xưa. “Hội An lang thang phố nhớ” là cả quá trình lưu giữ hình ảnh trải dài hơn nửa thế kỷ, như gìn giữ ký ức khó phai”.
Tìm trong xưa cũ
Lật giở từng trang sách, bạn đọc không khỏi ngạc nhiên về thời gian, cảm xúc được NSNA Tam Thái đính kèm theo bức ảnh. “Mấy chục năm trước, đây là con đường độc đạo đón khách phương xa đến với phố Hội. Tôi bồi hồi xúc động chớp lấy cảnh này… Bức tường gạch rêu phong trước mặt, vẫn còn đấy dấu ấn thời gian như thuở tôi còn niên thiếu”. Một góc đường Trần Phú hiện lên với nước ảnh đen trắng cùng dòng ghi chú càng tăng thêm “dung lượng” được nén trong bức ảnh.
Màu thời gian hiện rõ rệt trong ảnh của Tam Thái. Mái ngói phố cổ dẫu không rêu phong như bây giờ, nhưng gam màu “thuần tự nhiên” khiến chúng ta phải ngẫm ngợi. Như cách anh chia sẻ về lát cắt này: “Đứng trên gác mái ngôi nhà cuối đường Trần Phú chụp xuống: Mái Chùa Cầu liên hoàn, với ngói âm dương của phố cổ, nối dài như một thảm đỏ, ngấm màu thời gian. Hội An thời này chưa ô nhiễm sắc màu kinh doanh của các bảng hiệu, dù, bạt, đèn màu… như những năm tháng gần đây”.
Trải qua quá trình phát triển, những được - mất của phố xưa khiến NSNA Tam Thái trăn trở. Anh chia sẻ: “Hội An đã làm rất tốt công tác bảo tồn là điều không bàn cãi. Tôi đã có hành trình dài đến và đi nơi phố Hội, nhìn phố Hội từ xa. Phố vẫn cũ nhưng nay người xưa vắng bóng. Màu sắc đèn lồng quá nhiều cũng là điều cần suy nghĩ… Với tôi, cuốn sách nào cũng có ký ức. “Hội An lang thang phố nhớ” là tình cảm, sự trân trọng dành cho giá trị cha ông để lại. Đồng thời qua đó cũng nhắn gửi lớp thế hệ sau phải biết gìn giữ, kế thừa di sản tiền nhân”.