Qua vùng căn cứ địa - Bài 2: Xanh lại miền cao

Dưới những tán rừng của xã Sông Trà (huyện Hiệp Đức), ký ức về năm tháng chiến tranh khốc liệt vẫn còn in đậm trong tâm trí người ở lại. Di tích Khu ủy Khu 5 ghi ơn bao đồng bào Mơ Nông, Xê Đăng đã son sắt, thủy chung với cách mạng, cùng cán bộ vượt qua mưa bom bão đạn để giữ vững ngọn lửa đấu tranh...

Không tắt lửa rừng

Bà Hồ Thị Anh Thơ - nguyên Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Sông Trà, đã gần 70 tuổi, không khỏi xúc động khi nhắc lại những ngày tháng không thể nào quên.

Bà Thơ kể, núi rừng những năm tháng kháng chiến bị thả chất độc hóa học rất nhiều, cây cối trụi lá, đất đai nhiễm độc, không còn màu xanh. Bom đạn thì ác liệt, tưởng như không ai sống sót nổi. Địch còn tổ chức những trận càn quét dữ dội, đốt phá làng mạc, nhưng đồng bào không rời rừng.

“Người dân không rời bỏ làng, bỏ quê hương. Chúng tôi bám rừng, miệt mài sản xuất, làm rẫy, trồng sắn, gieo lúa để nuôi sống gia đình và nuôi giấu cán bộ” - bà Thơ nói.

Núi rừng nhiều lần rung chuyển vì đạn pháo. Nhiều người đã chết. Chiến tranh ác liệt, gian khổ, giai đoạn 1967 - 1968, chất độc rải xuống, bà con phải vào rừng đào củ mài, củ chuối, bắt ốc suối để ăn, nhưng vẫn tăng gia sản xuất, dành từng chút sắn chút gạo để nuôi giấu cán bộ.

“Chúng tôi có lúc phải chạy sâu vào rừng, mang theo cả trẻ nhỏ. Tôi đi bắt ốc dưới dòng Trà Nô, máy bay địch rà qua đầu, cả người hứng trọn chất độc hóa học địch tưới xuống. Cũng may là đang ở lòng suối, tôi ngụp lặn xuống sông, tìm đường về. Ác liệt như thế, nhưng không ai dao động. Đồng bào đã một lòng trung thành với cách mạng. Ngọn lửa của niềm tin vào Đảng, vào cách mạng cháy đỏ trong lòng dân Sông Trà” - bà Thơ nhớ lại.

Bà Thơ bảo, có lần địch càn qua một rẫy lúa của dân, nhưng trong binh lính đi càn, có một người dặn những người còn lại đừng đạp lên lúa, để cho dân làng có cái ăn.

“Lúc đó tôi nấp ở bìa rẫy, nghe giọng nói, đoán người lính đó hình như là người đồng bào ở vùng cao Quảng Ngãi. Họ không phá lúa, mà gạt lúa rẫy qua để đi. Lên đến đỉnh đồi, nhóm lính càn chặt trụi một vạt rừng, sau đó được trực thăng đến đưa đi. Người làng lúc đó có súng trong tay, nhưng có cả người già, trẻ em đi theo nên không thể nổ súng” - bà Thơ kể.

Ngày nghe tin quê hương hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, niềm vui vỡ òa trong lòng đồng bào Phước Gia, Phước Trà, Sông Trà. Bà con vẫn bám rừng, cuộc sống còn khốn khó, nhưng vẫn một lòng tin vào Đảng, vào cách mạng. Họ bắt đầu gieo lại rẫy, dựng lại làng, cuộc sống từ tro tàn bắt đầu ươm lên nhiều hy vọng.

“Người ở núi này đã từng đi qua rất nhiều khó khăn, gian khổ, nhưng ai cũng sẵn sàng. Chúng tôi chỉ nghĩ, hy sinh hôm nay là để ngày mai Tổ quốc được độc lập, con cháu được sống yên bình” - một thoáng xúc động dậy lên trong lòng bà Thơ.

Kỳ vọng chặng đường mới

Năm mươi năm sau ngày giải phóng, Sông Trà đã bước ra từ khói lửa chiến tranh để trở thành một miền đất giàu tiềm năng trong bức tranh phát triển mới của Hiệp Đức nói riêng, trục phát triển phía tây xứ Quảng nói chung.

Đã có rất nhiều đổi thay đến với căn cứ địa của một thời đạn bom ngày trước. Theo số liệu từ Đảng ủy xã Sông Trà, trong nhiệm kỳ 2020 - 2025, tổng giá trị sản xuất nông - lâm nghiệp của địa phương tăng trưởng 4,2%, trong đó lâm nghiệp đạt mức tăng ấn tượng với 5,21%.

Diện tích cao su tiểu điền toàn xã đạt 156,8ha, sản lượng bình quân 1,8tấn/ha/năm. Ngoài ra, có 301ha cao su đại điền được bà con chăm sóc, khai thác hiệu quả. Tỷ lệ che phủ rừng đạt 64,76%, vừa mang lại màu xanh cho vùng căn cứ địa, vừa là nguồn thu bền vững cho người dân Sông Trà.

Bà Nguyễn Thị Lệ Thắm - Bí thư Đảng ủy xã Sông Trà cho hay, sinh kế của đồng bào đa dạng hơn, cơ cấu kinh tế nhờ đó cũng có những chuyển dịch tích cực. Nhiều gia đình bắt đầu tham gia lĩnh vực thương mại, dịch vụ; cơ cấu công nghiệp - xây dựng cũng tăng so với giai đoạn trước.

Hiện nay thu nhập bình quân đầu người của xã đạt 45,2 triệu đồng/ năm, cao hơn hẳn so với trước đây, là minh chứng rõ nét cho sự chung tay của người dân trong việc đưa Sông Trà thoát khỏi khó nghèo.

Đổi khác cũng đến từ hạ tầng, bằng nguồn lực của Nhà nước và sự chung tay, đồng thuận của nhân dân. Nhiều công trình được hoàn thiện, như một sự tiếp nối tinh thần đoàn kết, thứ sức mạnh từng giúp họ vượt qua gian khó thời chiến đến công cuộc phát triển của thời bình.

Bà Thắm thông tin, xã Sông Trà đang hướng tới xây dựng nông thôn mới nâng cao, hoàn thành quy hoạch đô thị Sông Trà đến năm 2030, tầm nhìn năm 2045 để góp phần vào khát vọng phát triển của địa phương.

Riêng di tích Khu ủy Khu 5 - “địa chỉ đỏ” của xã được kỳ vọng trở thành điểm đến du lịch. Làng văn hóa Trà Va sẽ được kết hợp với di tích lịch sử này để phát triển du lịch cộng đồng. Xã Sông Trà cũng định hướng thu hút doanh nghiệp vào cụm công nghiệp, giải quyết việc làm, mở hướng phát triển công nghiệp - dịch vụ, giảm dần phụ thuộc vào nông nghiệp. Công tác bảo tồn văn hóa, gìn giữ các giá trị truyền thống cũng sẽ được chú trọng.

“Từ lịch sử cách mạng anh hùng, từ niềm tin và sự trung thành của người dân với Đảng, với cách mạng là nền tảng để xã tiếp tục phấn đấu xây dựng quê hương, diện mạo an toàn khu ngày càng khởi sắc hơn” - bà Thắm nói.

Nhiều năm qua, vùng căn cứ địa này được đặc biệt quan tâm đầu tư bằng các chương trình, chính sách kinh tế - xã hội, diện mạo nhờ đó cũng khang trang hơn. Nguồn vốn từ nhiều chương trình, chính sách giúp sắp xếp lại dân cư, ổn định nhà cửa, kiên cố hóa trường lớp, giúp người dân phát triển kinh tế.

Thay đổi ngoài hạ tầng, còn ở chỗ người dân dần có ý thức tự chủ trong phát triển kinh tế. Với lợi thế phát triển lâm nghiệp, nhiều hộ gia đình rất chú trọng trồng cây keo, trở thành cây trồng khá chủ lực, giải quyết nhiều khó khăn.

Giữa trập trùng đồi dốc, những con đường mới mở vẽ nên hình hài đầu tiên của một khát vọng mới: Đô thị Sông Trà. Nhưng phía trước, vẫn còn nhiều trăn trở. Bà Hồ Thị Anh Thơ nói, điều bà luôn mong mỏi là đồng bào sớm tiếp cận được những cách nghĩ, cách làm mới, đột phá về tư duy, phát triển kinh tế mạnh hơn, bền vững hơn từ chính mỗi gia đình.

“Muốn hiện thực câu chuyện phát triển, lớp trẻ phải được đào tạo chuyên sâu, bài bản hơn, tiếp cận và học hỏi, nhất là cán bộ người dân tộc thiểu số, am hiểu về văn hóa..., góp phần thay đổi diện mạo làng quê ngày càng tích cực” - bà Thơ chia sẻ.

Sông Trà đã bước qua khói lửa để viết nên một chương mới. Từ miền hồi ức, đồng bào vùng cao Sông Trà đang sôi nổi đi tiếp trên hành trình dài son sắt với Đảng, với Bác Hồ...

-----------------
Bài cuối: Chiếc nôi đại bàng