Thực hiện dự án đóng cửa mỏ quặng vàng Bồng Miêu (xã Tam Lãnh, Phú Ninh): Người dân cần đồng thuận để thi công nổ mìn

Bổ sung 36 cửa lò vào đề án

Căn cứ vào hồ sơ khảo sát tháng 9/2022 để lập báo cáo kinh tế - kỹ thuật đã được Sở Xây dựng phê duyệt thì số cửa lò khai thác vàng trái phép là 42, tăng thêm 18 cửa lò so với Đề án đóng cửa mỏ quặng vàng Bồng Miêu được Bộ TN-MT phê duyệt tại Quyết định số 488, ngày 15/3/2022.

Ban Quản lý (BQL) dự án đầu tư xây dựng tỉnh cho biết, sau khi nhà thầu thi công đánh sập 42 cửa lò theo thiết kế được duyệt, thì phát hiện thêm 36 cửa lò khai thác vàng trái phép tại khu vực Núi Kẽm (phát sinh trong khoảng thời gian từ tháng 9/2022 đến 12/2023).

Các cửa lò này đã được Chi cục Khoáng sản miền Trung tổ chức kiểm tra, đánh giá tại biên bản lập ngày 26/2/2024. Trên cơ sở đó, đoàn kiểm tra báo cáo và được Bộ TN-MT thống nhất tại Công văn số 1727, ngày 21/3/2024.

Đến nay, đơn vị thi công đã nổ mìn, đánh sập 29/36 cửa lò khai thác vàng trái phép phát sinh. Còn 7 cửa lò (từ số 1-7) tại khu vực Núi Kẽm chưa thể triển khai công tác nổ mìn đánh sập do hộ ông Nguyễn Ngọc Sơn (thôn Trung Sơn, xã Tam Lãnh) cản trở, không cho thi công.

Chính quyền địa phương đã tích cực tuyên truyền, vận động giải thích nhiều lần để hộ ông biết đang sản xuất, chăn nuôi dê trên đất công do UBND xã quản lý, song ông Sơn không chấp thuận di dời.

Làm việc với Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh tại hiện trường khu vực hộ ông Nguyễn Ngọc Sơn đang chăn nuôi, đại diện BQL dự án đầu tư xây dựng tỉnh cho biết, dự án thi công từ tháng 7/2023 và hoàn thành vào cuối năm 2024.

Ngoài 7 cửa hầm lò trái phép cuối cùng chưa được nổ mìn đánh sập theo phương án được duyệt; các khối lượng khác đã cơ bản thi công hoàn thành.

Phương án đánh mìn đã được nhiều cơ quan thẩm duyệt, biện pháp kỹ thuật cũng mang tính chất cục bộ - đánh mìn nổ sập ngay trong cửa lò, gần như không ảnh hưởng đến xung quanh, đất đá không văng ra. Tuy nhiên, để đảm bảo nguyên tắc an toàn, khi đánh sập cửa lò bằng mìn thì phải thông báo cho người dân biết không được đến gần khu vực này.

Hộ ông Nguyễn Ngọc Sơn đã đến phản ánh tại buổi tiếp công dân định kỳ tháng 8/2024 của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh. Tại cuộc làm việc với đoàn khảo sát, ông Sơn cho rằng, việc nổ mìn đánh sập 7 cửa lò này sẽ dẫn đến nguy cơ sạt lở núi, đe dọa đến an toàn tính mạng, tài sản của gia đình.

Hộ ông Sơn đề nghị không nổ mìn đánh sập cửa lò số 1, mà làm cổng khóa miệng lò… để gia đình có đường dẫn nước sinh hoạt, sản xuất; dù đơn vị thi công cam kết đã có phương án bảo vệ đường nước này.

Làm đúng theo phương án

Theo UBND huyện Phú Ninh, qua kiểm tra thực tế, ông Nguyễn Ngọc Sơn chủ yếu sử dụng đất vào mục đích chăn nuôi dê thả rông từ năm 2006, với tổng diện tích đo đạc theo chỉ dẫn của ông là hơn 6,7ha.

Việc sử dụng đất của hộ ông chưa phù hợp với quy hoạch, tại khu vực là quy hoạch vào mục đích rừng sản xuất (hiện trạng là rừng tự nhiên sản xuất), nhu cầu sản xuất tạm thời và phạm vi diện tích đất thuộc quản lý của UBND xã Tam Lãnh.

Khi Nhà nước có nhu cầu đưa vào quản lý sử dụng đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất thì ông Nguyễn Ngọc Sơn buộc phải tự giải phóng mặt bằng và bàn giao đất sử dụng tạm thời nêu trên theo quy định.

Tại cuộc làm việc của đoàn khảo sát, ông Trần Quốc Danh - Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Ninh khẳng định, UBND huyện không quy kết và chưa ban hành văn bản hành chính nào liên quan đến việc phá rừng, chiếm đất hay làm vàng trái phép đối với gia đình ông Sơn. Hộ ông Sơn cần ủng hộ phương án nổ mìn đánh sập 7 cửa lò cuối cùng này để hoàn thành thi công dự án đóng cửa mỏ.

Trao đổi dưới góc độ chuyên môn, ông Trần Út - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết, theo Quyết định số 120, ngày 11/1/2017 của UBND tỉnh, tại khu vực này thuộc quy hoạch rừng sản xuất (cụ thể, gồm rừng tự nhiên và một số diện tích chưa có rừng).

Còn theo Quyết định số 72, ngày 17/1/2024 của Thủ tướng về Quy hoạch tỉnh Quảng thời kỳ 2021 - 2030, thì trong khu vực này chỉ còn 1,03ha rừng sản xuất; diện tích còn lại thuộc quy hoạch mỏ vàng Bồng Miêu, được quản lý theo đất mỏ. Theo ông Út, việc đóng cửa mỏ vàng Bồng Miêu là chủ trương lớn, phải làm đúng phương án được duyệt.

Sau khi đánh mìn, nếu ông Sơn có nguyện vọng tiếp tục sản xuất thì có đơn để được cấp thẩm quyền xem xét giải quyết với hình thức phù hợp, phải bảo đảm được vấn đề an ninh trật tự, bảo vệ rừng, làm giàu rừng, không tác động gây suy thái rừng và quyền lợi giữa các bên.

“Chính quyền địa phương phải có động thái rõ ràng đối với trường hợp này, không để lấp lửng như lâu nay. Bởi đất do Nhà nước quản lý, nhưng người dân tự ý vào canh tác, không hề phối hợp với chính quyền địa phương để có cơ chế cụ thể” - ông Út nói.

Chia sẻ về sự nỗ lực của hộ ông Nguyễn Ngọc Sơn trong phát triển kinh tế, cải thiện đời sống, Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam - Dương Văn Phước nói, việc đóng cửa mỏ quặng khoáng sản vàng Bồng Miêu là chủ trương lớn của Trung ương, của tỉnh.

Với những vấn đề pháp lý được ngành chuyên môn trao đổi, hộ ông Sơn cần ủng hộ tạo điều kiện cho đơn vị thi công nổ mìn đánh sập 7 cửa hầm lò nằm trong khu vực gia đình đang chăn nuôi, hoàn thành thi công dự án vào cuối năm.

Sau đó, nếu hộ ông Sơn có nguyện vọng tiếp tục thuê đất để chăn nuôi, trồng rừng thì làm đơn và chính quyền địa phương sẽ hết sức hỗ trợ để tiếp tục sản xuất, phát triển kinh tế khi xét thấy đáp ứng các điều kiện.