Hỏi - đáp chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế

Trả lời: Theo khoản 1 Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2014, người lao động được hưởng chế độ thai sản bao gồm cả lao động nữ sinh con và lao động nam đang đóng BHXH có vợ sinh con; lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ; người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 6 tháng tuổi; lao động nữ đặt vòng tránh thai, người lao động thực hiện biện pháp triệt sản.

Trong các nhóm trên, trường hợp giải quyết chế độ thai sản phổ biến nhất là lao động nữ sinh con.

Mức hưởng chế độ thai sản cao hay thấp tùy vào tiền lương của lao động nữ tham gia đóng BHXH. Mức hưởng một tháng được tính bằng 100% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 6 tháng trước khi nghỉ việc hưởng chế độ thai sản.

Căn cứ vào mức hưởng chế độ thai sản theo tháng của người lao động, cơ quan BHXH sẽ tính mức hưởng theo ngày. Chế độ thai sản kéo dài bao nhiêu ngày thì tiền hưởng chế độ sẽ nhân theo số ngày được hưởng.

Chế độ thai sản đối với lao động nữ sinh con bao gồm 4 khoản: Tiền nghỉ những ngày đi khám thai, tiền trợ cấp một lần khi sinh con, tiền thai sản trong thời gian sinh con và tiền dưỡng sức sau sinh.

Thứ nhất, tiền nghỉ những ngày đi khám thai được quy định tại Điều 32 Luật BHXH năm 2014.

Theo đó, trong thời gian mang thai, lao động nữ được nghỉ việc để đi khám thai 5 lần, mỗi lần 1 ngày.

Có 3 trường hợp mà người mang thai được nghỉ 2 ngày cho mỗi lần khám thai là: lao động nữ ở xa cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; người mang thai có bệnh lý; thai không bình thường.

Như vậy, trong suốt thai kỳ, lao động nữ có thể được hưởng tiền nghỉ những ngày đi khám thai ít nhất là 5 ngày lương, nhiều nhất là 10 ngày lương. Mức hưởng 1 ngày được tính bằng mức hưởng chế độ thai sản theo tháng chia cho 24 ngày.

Đối với nhóm lao động nữ hưởng lương từ ngân sách, khi lương cơ sở tăng lên mức 2.340.000 đồng từ ngày 1/7 sẽ đẩy mức lương cơ bản làm căn cứ đóng BHXH tăng.

Khi đó, mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 6 tháng trước khi nghỉ việc hưởng chế độ thai sản tăng nên tiền nghỉ những ngày đi khám thai tăng theo.

Thứ hai, tiền trợ cấp một lần khi sinh con được quy định tại Điều 38 Luật BHXH năm 2014.

Theo đó, lao động nữ sinh con được trợ cấp một lần cho mỗi con bằng 2 lần mức lương cơ sở tại tháng lao động nữ sinh con.

Như vậy, từ ngày 1/7, lao động nữ sinh con được trợ cấp một lần tăng từ 3.600.000 đồng lên mức 4.680.000 đồng cho mỗi đứa con được sinh ra.

Thứ ba, tiền thai sản trong thời gian sinh con được quy định tại Điều 34 Luật BHXH năm 2014.

Theo đó, khi sinh con, lao động nữ được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản 6 tháng (tính cả khoảng thời gian nghỉ trước và sau khi sinh con).

Trường hợp lao động nữ sinh nhiều con cùng một thai kỳ thì tính từ con thứ hai trở đi, cứ mỗi con, người mẹ được nghỉ thêm 1 tháng.

Như vậy, tiền thai sản trong thời gian sinh con của lao động nữ ít nhất là 6 tháng tiền lương tháng đóng BHXH trước khi nghỉ việc hưởng chế độ thai sản.

Riêng trong trường hợp lao động nữ sau khi sinh con mà con chết, thời gian nghỉ thai sản có sự thay đổi.

Nếu con dưới 2 tháng tuổi bị chết thì mẹ được nghỉ việc 4 tháng tính từ ngày sinh con. Nếu con từ 2 tháng tuổi trở lên bị chết thì mẹ được nghỉ việc 2 tháng tính từ ngày con chết. Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản không vượt quá 6 tháng.

Đối với nhóm lao động nữ hưởng lương từ ngân sách, khi lương cơ sở tăng lên mức 2.340.000 đồng từ ngày 1/7 sẽ đẩy mức lương cơ bản làm căn cứ đóng BHXH tăng.

Khi đó, mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 6 tháng trước khi nghỉ việc hưởng chế độ thai sản tăng nên tiền thai sản trong thời gian sinh con tăng theo.

Thứ tư, tiền dưỡng sức sau sinh được quy định tại Điều 41 Luật BHXH năm 2014.

Khoản 1 Điều 41 quy định, lao động nữ ngay sau thời gian hưởng chế độ thai sản, trong khoảng thời gian 30 ngày đầu làm việc mà sức khỏe chưa phục hồi thì được nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe 5-10 ngày.

Theo khoản 2 Điều 41, thời gian nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe được quy định như sau: Tối đa 10 ngày đối với lao động nữ sinh một lần từ 2 con trở lên; tối đa 7 ngày đối với lao động nữ sinh con phải phẫu thuật; tối đa 5 ngày đối với các trường hợp khác.

Khoản 3 Điều 41 quy định, mức hưởng chế độ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản một ngày được tính bằng 30% mức lương cơ sở.

Từ ngày 1/7, lương cơ sở tăng từ 1.800.000 đồng/tháng lên 2.340.000 đồng/tháng nên tiền dưỡng sức sau sinh cũng tăng từ mức 540.000 đồng/ngày lên mức 702.000 đồng/ngày.

Như vậy, tiền nghỉ dưỡng sức sau sinh thấp nhất là 3.510.000 đồng, cao nhất là 7.020.000 đồng.