Khi mô mi đi?

Một câu hỏi tưởng chừng bâng quơ, nhưng lại hàm chứa tinh thần dịch chuyển ăn sâu vào con người nơi đây.

Những chuyến xuất hành sau tết, kẻ ngược Bắc, người xuôi Nam, mỗi chuyến đi mang theo một giấc mơ. Từ ga Tam Kỳ, sân bay Chu Lai đến những bến xe dọc quốc lộ, người con xứ Quảng lại rời quê. Có người đi tìm giấc mơ. Có người đi thử vận. Có người chọn ra biển lớn. Có người đi để tìm hạnh phúc mới. Có người đi để lớn lên, hẹn rằng ngày vinh quang sẽ trở về…

Mỗi người một lý do, nhưng dường trong tâm thức người Quảng, luôn có một mạch ngầm thúc giục: phải đi, phải mở, phải vươn xa.

Có thể, tinh thần ấy đã hun đúc từ những trang sử. Từ khi Nguyễn Hoàng vượt ải Vân quan, lập trấn Quảng Nam, khai mở phương Nam. Từ những ngày “học trò trong Quảng ra thi, gặp cô gái Huế...”, sĩ tử xứ Quảng lặn lội đường xa, nuôi chí lớn xứ kinh kỳ, mang khát vọng lập thân, lập nghiệp, gây dựng cơ đồ.

Tôi lại nhớ những tiền nhân đi trước thời đại, vào Nam, ra Bắc, sang Nhật… kêu gọi cải cách, tìm đường canh tân đất nước. Những cuộc ra đi ấy, không chỉ mang hoài bão cá nhân mà cả khát vọng cống hiến cho dân tộc.

Chuyện xưa là thế. Còn những người đã đi xa thời nay, mỗi câu chuyện đều bồi hồi, xao xuyến.

Tôi gặp Ngọc Linh (quê Tiên Phong, Tiên Phước) bạn học chung lớp cấp 3 (Toán K5 THPT chuyên Nguyễn Bỉnh Khiêm). Tính ra, Linh đã “đi” ra khỏi làng mình từ rất sớm.

Từ năm cấp 2, Linh đã một mình xuống phố, trọ học ở Tam Kỳ để tiếp cận cơ hội tri thức tốt nhất. Sẵn đà, 18 tuổi, Linh rời quê vào học Đại học Ngoại thương và sau đó trụ lại Sài Gòn làm việc. Rồi Linh lại từ bỏ tất cả để tìm cơ hội du học MBA (thạc sĩ quản trị kinh doanh), hiện xây dựng cuộc sống mới tại nước Mỹ.

Tôi gặp Ánh Nguyệt, người Tam Kỳ, cũng từng chọn rời vùng an toàn để học thạc sĩ tại Australia, khi đang có một cuộc sống ổn định tại Sài Gòn. Nguyệt kể, lúc chọn đi, có nhiều người hỏi: “Đi để làm gì, tốn bao nhiêu tiền, khi nào mới lấy lại được?”.

Nhiều du học sinh, kiều bào mỗi lần về quê vẫn thường đối mặt với những câu hỏi như thế. Họ nói mình có chút chạnh lòng nhưng hiểu rằng, đó là những mối quan tâm thật tình, như ông bà ba mẹ lo lắng cho con cháu trong nhà. Nhưng rồi, phải đi mới biết thế giới rộng dài hơn những con số.

Hành trình cuộc đời không chỉ có bảng lương, chức vụ hay những nhà lầu, xe hơi. Không ai có thể biết được kho tàng gì đang chờ, đang sẵn sàng mở ra từ những chuyến đi. Đó có thể là một góc nhìn mới, phong cách sống khác, một tâm thế mới giữa thế gian muôn màu. Cũng có những người, phải đi đủ xa, đến khi quay về mới nhận ra quê hương mình đẹp đến nhường nào.

Ánh Nguyệt đã rời nước Úc nhưng cô vẫn nhen giấc mơ đặt chân lên xứ người cho những bạn trẻ khác. Hiện Nguyệt đang hỗ trợ các bạn trẻ chọn trường, làm hồ sơ du học, chuẩn bị tâm lý cho những khác biệt văn hóa từ chính kinh nghiệm và nghiên cứu của mình.

Cũng như Linh, Nguyệt, nhiều bạn trẻ khác đang ấp ủ những chuyến đi xa. Sau tết, sân ga lại rộn tiếng còi tàu, những chiếc xe khách lăn bánh, đưa bao ước mơ đi muôn nẻo.

Có một điều mà những người đã và sắp đi xa luôn nhắc nhau: Muốn đi xa, phải nhớ nơi bắt đầu. Người ta hay chúc nhau “có hậu”, nhưng muốn “có hậu” thì phải nhớ tiền nhân. Muốn vươn mình phải vững vàng trên mặt đất. Như cây muốn vươn cao thì phải dưỡng cội. Đó là lý do mà mỗi dịp tết, Quảng Nam lại đón những bước chân trở về, để rồi, khi mùa xuân khép lại, những người con xứ Quảng lại tiếp tục lên đường...

“Khi mô mi đi?” - Câu hỏi ấy vẫn vang lên, tiễn chân những hành trình, từ thế hệ này sang thế hệ khác, từ chuyến tàu cũ kỹ năm nào đến những đường bay vươn xa khắp năm châu.

Dẫu đi đâu, người Quảng Nam vẫn mang theo trong mình một tinh thần không ngừng khai phá, như những lớp sóng sông Thu Bồn, bồi hồi vỗ bờ…