Núi Thành tìm cách chuyển đổi đất nông nghiệp bị bỏ hoang

Bỏ hoang 373ha đất nông nghiệp

Tại xã vùng cát Tam Hòa hiện có tới 96ha đất nông nghiệp bị bỏ hoang. Ông Bùi Văn Dương - Phó Chủ tịch UBND xã cho hay, trong tổng diện tích đất nông nghiệp bị bỏ hoang có 26ha đất trồng lúa, còn lại là đất nuôi trồng thủy sản và trồng cây hàng năm, tập trung ở các thôn Xuân Tân, Bình An, Phú Vinh. 

Qua rà soát, thống kê đến cuối năm 2023, huyện Núi Thành có 373ha đất nông nghiệp bị bỏ hoang; trong đó có 13ha đất thủy sản. Ông Nguyễn Ngọc Linh - Phó Trưởng phòng NN&PTNT huyện Núi Thành cho biết, nguyên nhân dẫn đến tình trạng đất nông nghiệp bị bỏ hoang là một số vùng có điều kiện sản xuất khó khăn, mùa mưa ngập úng, mùa nắng thì bị nhiễm mặn, phèn, thiếu nước.

Một số địa phương thiếu lao động, sản xuất không hiệu quả. Các địa phương chưa có giải pháp cải tạo đất đồng bộ, chưa xác định được đối tượng cây trồng, con vật nuôi phù hợp để chuyển đổi hiệu quả. Mặt khác, việc cải tạo, chỉnh trang đất nông nghiệp đòi hỏi kinh phí lớn nhưng chưa có nguồn thực hiện.

Thời gian qua, UBND huyện Núi Thành chỉ đạo Phòng TN-MT tham mưu các dự án liên quan đến chuyển đổi mục đích đất trồng lúa. Phòng NN&PTNT hàng năm rà soát, thống kê diện tích đất trồng lúa bỏ hoang, tham mưu lập kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng, triển khai chính sách quản lý, sử dụng đất trồng lúa. Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp huyện triển khai các mô hình chuyển đổi cây trồng trên đất lúa kém hiệu quả.

Cạnh đó, Núi Thành đầu tư mỗi năm hơn 2 tỷ đồng để duy tu, bảo dưỡng các công trình thủy lợi trên đất trồng lúa; hỗ trợ trực tiếp cho người trồng lúa mỗi năm hơn 2 tỷ đồng; đầu tư xây dựng hệ thống kênh mương tưới, tiêu đối với những vùng diện tích tập trung có thể cải tạo được nhằm duy trì sản xuất lúa; cải tạo, chỉnh trang đối với diện tích đất tập trung để chuyển đổi sang trồng cây hàng năm kết hợp nuôi trồng thủy sản.

Tuy nhiên, qua thực tế, việc thực hiện phương án quản lý, sử dụng đất nông nghiệp bị bỏ hoang trên địa bàn Núi Thành chỉ dừng lại ở công tác rà soát, thống kê, lập kế hoạch chuyển đổi, do hàng năm không có kinh phí để thực hiện. Còn các mô hình chuyển đổi cây trồng do Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp huyện thực hiện mang tính nhỏ lẻ, manh mún, chưa bền vững và nhân rộng.

Nghiên cứu chuyển đổi phù hợp

Núi Thành là vùng trọng điểm Khu kinh tế mở Chu Lai. Việc chuyển dịch cơ cấu lao động từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ trên địa bàn diễn ra mạnh dẫn đến xu hướng tất yếu giảm thâm canh cây lúa và bỏ ruộng.

Trên địa bàn huyện có nhiều dự án, công trình đang thực hiện, do đó một số diện tích đất nông nghiệp còn lại nhỏ lẻ, không đảm bảo điều kiện sản xuất, khó cải tạo. Hiệu quả từ sản xuất lúa thấp, không cạnh tranh về thu nhập, công lao động với những công việc khác, cây trồng khác.

Nhiều diện tích lúa sản xuất không hiệu quả, điều kiện sản xuất khó khăn, nông dân lúng túng trong việc chọn cây trồng chuyển đổi. Mặt khác, kinh phí từ chính sách quản lý, sử dụng đất lúa thấp, chủ yếu để duy tu, bảo dưỡng kênh mương thủy lợi, chưa đủ để đầu tư xây dựng hệ thống tưới, tiêu cho những vùng chuyển đổi đất nông nghiệp tập trung; chưa bố trí nguồn kinh phí cụ thể để chuyển đổi cây trồng trên đất lúa.

Theo ông Ngô Đức An - Phó Chủ tịch UBND huyện Núi Thành, công tác quản lý, sử dụng đất nông nghiệp bị bỏ hoang giai đoạn 2021 - 2023 trên địa bàn đạt được một số kết quả. Diện tích sản xuất lúa hàng năm có xu hướng giảm nhẹ, nhưng vẫn giữ ổn định. Tuy nhiên, thực tế, việc quản lý, sử dụng đất nông nghiệp bị bỏ hoang còn gặp nhiều khó khăn cần được tháo gỡ.

Núi Thành kiến nghị, đề xuất với Trung ương, HĐND tỉnh, các sở, ngành liên quan nghiên cứu xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ cụ thể đối với nội dung chuyển đổi đất nông nghiệp bị bỏ hoang.

Trong đó, cần bố trí kinh phí thực hiện, xây dựng cơ chế để chuyển đổi đất nông nghiệp tập trung có sự tham gia của doanh nghiệp để đưa cơ giới hóa, tiến bộ kỹ thuật để cải tạo đất, phát triển đối tượng cây trồng, con vật nuôi phù hợp, hình thành chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, tạo tính bền vững trong việc chuyển đổi đất nông nghiệp bị bỏ hoang. Mặt khác, cần có giải pháp cho các doanh nghiệp thuê đất, tích tụ đất nông nghiệp.

Về phía địa phương, Núi Thành cũng đề xem xét, ban hành nghị quyết chuyên đề về các chương trình, đề án chuyển đổi đất nông nghiệp bỏ hoang một cách đồng bộ, kết hợp đầu tư hệ thống thủy lợi, hạ tầng giao thông để cải tạo đất, xây dựng lộ trình chuyển đổi đất nông nghiệp hàng năm, đồng thời bố trí kinh phí để thực hiện nhằm tránh lãng phí nguồn tài nguyên đất đai.